فتاوای علمای حرمین در مورد مسائل فقهی معاصر

[۲۴] حکم اجازه گرفتن از پدر و مادر برای رفتن به حج

س: آیا برای کسی که می‌خواهد به حج فرض یا نفل برود واجب است که از پدر و مادرش اجازه بگیرد؟

ج: اگر حج فرض باشد رضا و اجازه‌ی آن‌‌ها شرط نیست، بلکه اگر شرایط حج را داشته باشد و آن‌‌ها او را از رفتن به حج منع کنند بر او واجب است که به حج برود و از آن‌‌ها اطاعت نکند، چون الله تعالى فرموده است: ﴿وَإِن جَٰهَدَاكَ عَلَىٰٓ أَن تُشۡرِكَ بِي مَا لَيۡسَ لَكَ بِهِۦ عِلۡمٞ فَلَا تُطِعۡهُمَاۖ وَصَاحِبۡهُمَا فِي ٱلدُّنۡيَا مَعۡرُوفٗا﴾ [القمان: ۱۵]. «هرگاه آن دو (والدین) تلاش و کوشش کنند که چیزی را شریک من قرار دهی که هیچ علمی از بودن آن سراغ نداری، از آن‌ها فرمانبرداری مکن. (ولی در عین حال) با آن‌ها در دنیا به طرز شایسته رفتار کن».

رسول الله ج فرموده است: «لَا طَاعَةَ لَمِخْلُوقٍ فِيْ مَعْصِيَةِ الْـخَالِقِ» [۱۰۳۶]. «هیچ مخلوقی در برابر معصیت خالق قابل اطاعت نیست».

ولی اگر شخص می‌خواهد به حج نفل برود، باید به مصلحت پدر و مادرش فکر کند، اگر آن‌‌ها طاقت جدایی و دوری او را ندارند، پس بهتر است که نزد آن‌‌ها بماند، زیرا مردی از رسول الله ج برای رفتن به جهاد اجازه خواست، ایشان ج از او پرسید: «آیا پدر و مادرت زنده هستند». گفت: بله. رسول الله ج فرمودند: «فَفِيْهمِا فَجَاهِدْ» [۱۰۳۷]. «جهاد این است که به پدر و مادرت برسی».

پس برای ادای حج فرض نظر پدر و مادر اهمیت ندارد، ولی در حج نفل باید دید که مصلحت کدام است: حج یا ماندن نزد پدر و مادر؟.

شیخ ابن عثیمین- مجموع فتاوی و رسائل (۲۱/۶۷)- س (۶۳)

[۱۰۳۶] مسند احمد (۱/۱۲۹، ۱۳۱، ۴۰۹)، (۵/۶۶) طبرانی در اوسط (۴۳۲۲) و الکبیر (۱۸/۱۶۵، ۱۷۰، ۱۷۷، ۱۸۵، ۲۲۹) ابن حبان (۴۵۶۸، ۴۵۶۹). هیثمی در مجمع الزوائد گوید: «رجال احمد رجال الصحیح» ۵/۲۲۶. آلبانی این حدیث را صحیح دانسته. صحیح الجامع، شماره‌ی ۷۵۲۰. اصل این حدیث در بخاری و مسلم است با لفظ: «لا طاعة في معصية الله و إنما الطاعة في المعروف». بخاری (۷۲۵۷) مسلم (۱۸۴۰) لفظ حدیث از مسلم است. [۱۰۳۷] بخاری (۳۰۰۴) و مسلم (۲۵۴۹).