فتاوای علمای حرمین در مورد مسائل فقهی معاصر

[۴۶] انداختن عبا بر شانه‌ها

س: درمیان زنان مسلمان پدیده‌ی خطرناکی رواج یافته است، و آن این است که عبا را روی شانه‌‌ها می‌اندازند و سر را با چادر یا روسری می‌پوشانند که این کار نوعی زینت است. این عبا به بدن چسبیده است، قسمت سینه و بر آمدگی‌‌ها را بر جسته و نمایان می‌کند، در واقع این لباس نوعی مد است... حکم پوشیدن این لباس چیست؟ آیا این حجاب شرعی است؟ آیا حدیث پیامبر ج که فرمود: «صِنْفَانِ مِنْ أَهْلِ النَّارِ لَمْ أَرَهُمَا». «دو گروه از اهل جهنم‌اند..». بر این زن‌‌ها مصداق پیدا می‌کند؟

ج: خداوند زنان مؤمن را به حجاب کامل دستور داده است، چنان که می‌فرماید: ﴿يَٰٓأَيُّهَا ٱلنَّبِيُّ قُل لِّأَزۡوَٰجِكَ وَبَنَاتِكَ وَنِسَآءِ ٱلۡمُؤۡمِنِينَ يُدۡنِينَ عَلَيۡهِنَّ مِن جَلَٰبِيبِهِنَّۚ﴾ [الأحزاب: ۵۹]. «اى پیامبر، به زنانت و دخترانت و زنان مؤمنان بگو: روسریهایشان را بر خود فرو پوشند».

«جِلباب» چادری است که زن با آن تمام سر و بدنش را می‌پوشاند، و عبای معروف، مانند آن است.

اصل این است که عبا بر سر گذاشته می‌شود و تمام بدن را می‌پوشاند، پس زن، عبا را برای حجاب و پوشاندن جسم خود می‌پوشد تا دیگران به او چشم ندوزند؛ خداوند متعال می‌فرماید: ﴿ذَٰلِكَ أَدۡنَىٰٓ أَن يُعۡرَفۡنَ فَلَا يُؤۡذَيۡنَۗ﴾ [الأحزاب: ۵۹]. «این نزدیکتر است و به آنکه شناخته شوند، و آزار نبینند».

تردیدی نیست که ظاهر بودن سر و شانه‌‌های زن، سبب می‌شود، تا نگاه‌ها به‌سوی او جلب شوند، وقتی که زن عبا را بر شانه‌‌ها بیندازد این مشابهت با مردان است، ظاهر بودن سر و گردن و حجم شانه‌‌ها و مشخص بودن بخش‌‌های بدن، مانند سینه و پشت و امثال آن، سبب فتنه و جلب توجه نگاه‌ها به زن می‌شود، حتی اگر زن پاکدامن باشد.

پس جایز نیست که زن عبا را روی شانه‌‌ها بیندازد، چون ممنوعیت ‌هایی را شامل می‌شود و بیم آن می‌رود که زن مصداق حدیث پیامبر ج قرار گیرد که فرمود: «صِنْفَانِ مِنْ أَهْلِ النَّارِ». «دو گروه جهنمی هستند که آن‌‌ها را ندیده ام». الی قوله: «وَنِسَاءٌ كَاسِيَاتٌ عَارِيَاتٌ، مُمِيلَاتٌ مَائِلَاتٌ، رُءُوسُهُنَّ كَأَسْنِمَةِ الْـبُخْتِ الْـمَائِلَةِ، لَا يَدْخُلْنَ الْـجَنَّةَ وَلَا يَجِدْنَ رِيحَهَا [۱۹۴۴]». «زن‌هایی هستند که لباس به تن دارند اما لخت و عریان هستند، خود دچار فتنه شده و دیگران را به‌سوی فتنه می‌کشانند، موی سرشان همچون کوهان شتر است، این‌‌ها به بهشت راه نخواهند یافت و بوی آن نیز به مشام آن‌‌ها نخواهد رسید».

الشیخ ابن عثیمین- مجلة الدعوة- العدد (۱۱۵۱).

[۱۹۴۴] تخریج در فتوای سابق گذشت.