فتاوای علمای حرمین در مورد مسائل فقهی معاصر

[۱۲۳] ایجاد دوستی (عطف) و ایجاد تنفر (صرف)هر دو حرام است

س۱: حکم ایجاد محبت بین زن و شوهر بوسیله‌ی سحر چیست؟

ج۲: حرام و ناروا است، این عمل را «عطف» می‌نامند. و ایجاد تنفر بین دو نفر بوسیله‌ی سحر را «صرف» می‌گویند که آن هم حرام است و چه بسا که کفر و شرک است.

الله تعالی می‌فرماید: ﴿وَمَا يُعَلِّمَانِ مِنۡ أَحَدٍ حَتَّىٰ يَقُولَآ إِنَّمَا نَحۡنُ فِتۡنَةٞ فَلَا تَكۡفُرۡۖ فَيَتَعَلَّمُونَ مِنۡهُمَا مَا يُفَرِّقُونَ بِهِۦ بَيۡنَ ٱلۡمَرۡءِ وَزَوۡجِهِۦۚ وَمَا هُم بِضَآرِّينَ بِهِۦ مِنۡ أَحَدٍ إِلَّا بِإِذۡنِ ٱللَّهِۚ وَيَتَعَلَّمُونَ مَا يَضُرُّهُمۡ وَلَا يَنفَعُهُمۡۚ وَلَقَدۡ عَلِمُواْ لَمَنِ ٱشۡتَرَىٰهُ مَا لَهُۥ فِي ٱلۡأٓخِرَةِ مِنۡ خَلَٰقٖ﴾ [البقرة: ۱۰۲]. «و به هیچ‌کس چیزی یاد نمی‌دادند؛ مگر این که از پیش به او می‌گفتند: «ما وسیله آزمایشیم، کافر نشو! ولی آن‌ها از آن دو فرشته، مطالبی را می‌آموختند که بتوانند بوسیله آن، میان مرد و همسرش جدایی بیفکنند ولی هیچ گاه نمی‌توانند بدون اجازه‌ی الله، به انسانی زیان برسانند آن‌ها قسمت‌هایی را فرا می‌گرفتند که به آنان زیان می‌رسانید و نفعی نمی‌داد. و مسلّماً می‌دانستند هر‌کس خریدار این گونه متاع باشد در آخرت بهره‌ای نخواهد داشت».

شیخ ابن عثیمین ـ المجموع الثمین (۱۵۶/۱)

س: (۲) شما را در جریان مردی قرار می‌دهم که دو زن دارد و از هر‌یک فرزندانی دارد بین او و زن دومش مشکلاتی پیش آمده که نزدیک بود منجر به طلاق شود اما زن دوم او به پیشنهاد مادر و خواهرانش و به قصد حفظ پیوند خانوادگی و رعایت حال فرزندانش تا در معرض ستم برادران بزرگ‌شان (‌که فرزندان هووی او هستند) قرار نگیرند و آن‌‌ها نتوانند بر ثروت پدرشان مسلط شوند و این‌‌ها را از آن محروم نکنند به نزد جادوگر و افسونگر رفته است و سحر ایجاد محبت برای شوهرش گرفته است و اکنون کارش استوار گردیده است و اخلاق شوهرش با او خوب شده است، اقدام به جادو کردن پسران هوویش از شوهرش کرده ـ‌ حتی پسران کوچک شوهرش ـ و این کارش را از روی حسد نموده است. چرا که می‌بیند پیشرفت و موفقیت و رابطه‌ی خوبی با پدرشان دارند، و با این ترتیب توانسته است بین آن‌‌ها و پدرشان تفرقه بیندازد و آن‌‌ها را به خودشان گرفتار کند تا جایی که زندگی‌شان آغشته به بیماری‌ها، دردها، و مشکلات شده و روح و روان همه را تحت تأثیر قرار داده است، این کار‌ها را کرده است تا از پدرشان دور شوند و شرایط برای او و فرزندانش فراهم گردد.

در حقیقت حسادت، نیرنگ و حمایت از فرزندان کوچک در برابر فرزندان هوویش: او را بر این کار وادار کرده است، این در حالی است که به ظاهر فرزندان هوویش افرادی با استقامت (و اهل دین) هستند از آن‌‌ها هیچ گونه اذیت و آزاری به او نرسیده است و حتی در برابر کار‌هایی که با آن‌‌ها کرده است، صابر و شکیبا هستند حال آن که می‌دانند این نا مادری‌کار‌هایی در حقشان کرده است و از طرفی این زن می‌داند که کاری که کرده است سحر و حرام است، لذا در برابر این کارش اقدام به دادن صدقه‌ی بسیار و ادای عبادت‌‌های نفلی، مانند: ‌حج، شب زنده داری (نماز تهجد) حضور در جلسات ذکر، کرده است. و این گونه تفسیر می‌کند که اعمال نیک او گناه سحری را که انجام داه است، دفع خواهد نمود وبه آیه‌ی: ﴿إِنَّ ٱلۡحَسَنَٰتِ يُذۡهِبۡنَ ٱلسَّيِّ‍َٔاتِ﴾ [هود: ۱۱۴]‌. «نیکی‌ها بدی‌ها [گناهان] را نابود می‌گرداند». استدلال می‌کند. اکنون سؤال‌‌های ما بدین شرح است؛

۱- آیا برای زن جواز دارد که شوهرش را به هدف جلب محبت وتداوم رابطه‌ جادو کند! آیا آن‌طور که برخی ادعا می‌کنند. از نوع سحر پسندیده و جایز در حالت ضرورت است.

۲- آیا درست است که هر‌کس مرتکب اعمال حرام شود و بر انجام آن‌‌ها ادامه دهد وسپس با ادعای عبادت‌‌های زیاد، گناهانش بخشیده خواهد شد؟ وآیاآزاری که به دیگران رسانیده است، الله تعالی او را می‌بخشد؟

۳- آیا رواست که انسان دیگران را آزار دهد و در حق‌شان نیرنگ بزند و به خاطر امنیت آینده‌ی فرزندانش مرتکب اعمال حرام شود؟

۴- نصیحت شما برای کسی که چنین وضعیتی دارد چیست؟

ج۲: تردیدی نیست که سحر کردن به هدف جلب محبت، حرام است و فرد را به کفر می‌کشاند، زیرا ساحر مشرک است، چون ساحر به شیطان و جن‌های سرکش تقرب جسته و آنچه را که می‌خواهد توسط آن‌‌ها عملی‌ می‌کند تا جایی که جن بر دل انسان مورد نظر چیره می‌شود و فرد را از برخی اعضای خانواده‌اش روی گردان می‌کند ونسبت به برخی افراد بیگانه، علاقه‌مند می‌گرداند، بنابراین کمک گرفتن و تقرب جستن به جن و شیطان شرک و کفر است.

اگر جادو کردن این زن ثابت شود، واجب است که وی را بکشند! این در صورتی است که خودش جادو کرده باشد و اگر دیگری اقدام به چنین عملی کرده است باید او را معرفی کند تا آن جادوگر را بکشند، چرا که حد ساحر کشتن با شمشیر است. اگر همسر دوم می‌بیند شوهرش نسبت به او بی‌توجه است، باید صبر و تحمل پیشه کند، حتی اگر منجر به طلاق شود وچه بسا که نصیحت وتوجیه را قبول کند و به پیشگاه الله تعالی توبه کند و بین هر دو همسرش به عدالت رفتار نماید. و این وضعیت اصلاح شود. بدون آن که همسرش به سحر که حرام است روی آورد. باید گفت: که صدقه، روزه گرفتن و شب زنده داری برای این گونه افراد نفع و سودی ندارد، چون این اعمال با شرکی که انجام می‌گیرد باطل می‌گردند.

الله تعالی می‌فرماید: ﴿وَلَوۡ أَشۡرَكُواْ لَحَبِطَ عَنۡهُم مَّا كَانُواْ يَعۡمَلُونَ﴾ [الأنعام: ۸۸]. «اگر شرک ورزند، هر چه از اعمال خیر انجام می‌دهند، باطل و نابود می‌گردد».

آیه‌ی ﴿إِنَّ ٱلۡحَسَنَٰتِ يُذۡهِبۡنَ ٱلسَّيِّ‍َٔاتِ﴾ [هود: ۱۱۴] «نیکی‌ها بدی‌ها [گناهان] را نابود می‌گرداند».

منظور از«سیّئات» گناهانِ غیر از کفر است. کفر و شرک را شامل نمی‌شود، که سحر اعم از متنفر کردن افراد از همدیگر ویا ایجاد علاقه بین افراد، شرک است وشرک بخشیده نمی‌شود؛ زیرا الله تعالى می‌فرماید: ﴿إِنَّ ٱللَّهَ لَا يَغۡفِرُ أَن يُشۡرَكَ بِهِ﴾ [النساء: ۴۸]‌. «همانا الله کسی را که به او شرک ورزد نمی‌بخشد».

در سحر چیز پسندیده و جایزی وجود ندارد، بلکه تمام انواع آن کفر و شرک است، به دلیل آن که الله تعالی می‌فرماید: ﴿وَلَٰكِنَّ ٱلشَّيَٰطِينَ كَفَرُواْ﴾ [البقرة: ۱۰۲]‌ .«لیکن شیطآن‌ها کافر شدند».

برای هیچ مسلمانی روا نیست که کسی را به خاطر امنیت آینده‌ی خود و فرزندانش مورد اذیت و آزار قرار دهد و ما مرد وزن را نصیحت می‌کنیم که به درگاه الهی توبه کنند و خالصانه به دین او عمل نمایند. و از حرام‌‌ها جنایت‌‌ها و تجاوز از دستورات شرع اجتناب کنند، امید است که الله توبه‌ی‌ آنان را قبول کند. «والله اعلم»

از گفتار و املای شیخ ابن جبرین - مورخه۱۲/۵/۱۴۲۷ هجری.