فتاوای علمای حرمین در مورد مسائل فقهی معاصر

[۶۷] حکم حضور در نماز جماعت همراه با بوی بد و متعفن

س: در این جا حدیثی وجود دارد که رسول الله ج فرموده است: «مَنْ أكَلَ الْـبَصَلَ والثُّوْم والْـكُرَّاثَ فَلاَ يَقْرَبَنَّ مَسْجِدَنا ثَلاَثَةَ أيَامٍ فَإنّ المَلائكَةَ تَتَأذي مِمَّا يَتَأذّي مِنْهُ بَنُو آدَمَ» [۷۷۷]. «هرکس پیاز یا سیر و یا تره، بخورد تا سه روز نباید به مسجد ما نزدیک شود، چون از آنچه که آدمیزادگان از آن ناراحت می‌شوند ملائکه نیز از آن ناراحت و اذیت می‌شوند».

آیا معنی حدیث مذکور این است که اگر کسی یکی از اشیای فوق را بخورد تا سه روز اجازه‌ی نماز خواندن در مسجد را ندارد؟ یا این‌که منظور از آن این است که خوردن این‌‌ها برای کسی که نماز جماعت بر او لازم است جایز نیست؟

ج: حضور مسلمان در مسجد برای نماز جماعت با دهن بدبو و آزار دهنده مکروه است، این بدبویی بخاطر خوردن پیاز... و یا بخاطر چیز دیگری مانند دخانیات باشد. با علم به این‌که دخانیات علاوه از بوی بد به علت زیان‌آور بودنش حرام بوده و داخل در آیه‌ی۱۵۷ از سوره‌ی اعراف می‌باشد که الله تعالى می‌فرماید: ﴿وَيُحِلُّ لَهُمُ ٱلطَّيِّبَٰتِ وَيُحَرِّمُ عَلَيۡهِمُ ٱلۡخَبَٰٓئِثَ﴾. «و حلال می‌سازد برای ایشان پاکیزه‌ها را و حرام می‌کند برایشان ناپاکیزه‌ها را».

همچنین آیه‌ی ۴ از سوره‌ی مائده بر همین امر دلالت می‌کند:

﴿يَسۡ‍َٔلُونَكَ مَاذَآ أُحِلَّ لَهُمۡۖ قُلۡ أُحِلَّ لَكُمُ ٱلطَّيِّبَٰتُ﴾. «از تو می‌پرسند که چه چیزی برای آن‌ها مباح شده است، بگو: اشیای پاکیزه برایتان مباح شده‌اند».

مسلّم است که دخانیات از طیبات نیست و بدین ترتیب معلوم می‌شود که مواد مخدر از محرّمات محسوب می‌شود. اما محدود بودن نرفتن به مسجد تا سه روز بی‌اصل و اساس است، بلکه این حکم بستگی به وجود بوی بد دارد، بنابراین هر زمانی که این بو زایل بگردد (ولو قبل از سه روز) کراهیت حضور به مسجد نیز از بین می‌رود. چون حکم به اعتبار وجود و عدم آن همراه با علتش دور می‌زند. بنابراین اگر فتوای تحریم حضور در مساجد به علت وجود بوی بد صادر شود قطعاً فتوایی قوی خواهد، زیرا اصل در نهی، حرمت است، همان طور ‌که اصل در امر وجوب است، مگر آن که دلیل دیگری وجود داشته باشد که خلاف آن را ثابت کند.

شیخ ابن باز – مجموع فتاوا و مقالات متنوعه (۱۲/۸۲)

[۷۷۷] بخاری (۸۵۳-۸۵۶)، (۵۴۵۲،۵۴۵۱) و مسلم (۵۶۴،۵۶۳). در صحیحین جمله‌ی «ثلاثه ایامٍ » وجود ندارد. آری! کلمه ثلاثاً بعد از عبارت (فلا يقربنّ مسجدنا) در آخر حدیث در ورایت ابوداود (۳۸۲۴) آمده است لیکن مدرج است یعنی از کلام راوی است نه سخن پیامبر ج و معنی‌اش این است که رسول الله ج این نهی را تا سه بار تکرار فرمودند. (والله اعلم)