فتاوای علمای حرمین در مورد مسائل فقهی معاصر

[۸۳] شرایط هدیه

س: شرایط شرعی برای جواز هدیه چیست؟

ج: شرایط جواز هدیه عبارتند از:

۱- ایجاب و قبول، هدیه دهنده بگوید: وَهَبَتُک کذا، و هدیه گیرنده بگوید: قبلتُ، خلاصه آنکه هر سخن و یا عملی که بر هدیه گرفتن و هدیه دادن دلالت کند کفایت می‌کند.

۲- هدیه باید معلوم و مشخص باشد یعنی مجهول نباشد.

۳- هدیه چیزی باشد که بتوان آن را در اختیار طرف قرار داد بنابراین هدیه کردن آنچه که می‌توان آن را تحویل داد جایز نیست.

۴- هدیه کردن مبیع قبل از قبض جایز نیست (مثلاً شخصی ماشینی خریده اما هنوز از فروشنده تحویل نگرفته است قبل از تحویل گرفتن نمی‌تواند آن را به کسی دیگر هدیه کند).

۵- هدیه مشروط به شرایطی در زمان آینده نباشد.

۶- اگر می‌خواهدبه فرزندان خود چیزی هدیه کند باید عدالت را بین آنان رعایت کند از نظر شرعی اجازه ندارد از بین فرزندان یکی را بر دیگران ترجیح دهد و فقط او به او هدیه دهد.

۷- منظور از هدیه دستور نباشد، مانند: هدیه کارگران (به کارفرما) یا هدیه‌ی ارباب رجوع به کارمندان اداره یا هدیه دانش‌آموزان و دانشجویان به معلمین و استادان.

و صلی الله نبینا محمد و آله و صحبه و سلم

فتاوای انجمن دایمی مباحث علمی و افتا (۱۶/۱۷۰)