فتاوای علمای حرمین در مورد مسائل فقهی معاصر

فهرست کتاب

[۲۶] اجازه گرفتن از پدر ومادر در جهاد

[۲۶] اجازه گرفتن از پدر ومادر در جهاد

س: من جهاد را دوست دارم و عاشق آن می‌باشم و نمی‌توانم به جهاد نروم، از مادرم اجازه خواستم امّا او موافقت نکرد به خاطر این خیلی ناراحت شدم و نمی‌توانم از جهاد دور باشم...جناب شیخ: آرزوی من در زندگی جهاد در راه الله تعالی است، امّا مادرم موافقت نمی‌کند... لطفاً مرا به راهی که مناسب است راهنمایی کنید. جزاکم الله خیراً

ج: خدمت به مادرت جهاد بزرگی است از این رو توصیه ما به شما این است که در کنار مادرت باشی و به او نیکی کنی، مگر آن که حاکم و ولی امر شما را فرمان جهاد دهد که در آن صورت باید بی‌درنگ به جهاد بروی، چون پیامبر ج می‌فرماید: «وَإِذَا اسْتُنْفِرْتُمْ فَانْفِرُوا» [۱۴۹۴]. «هرگاه از شما خواسته شد که به جهاد بروید، باید به جهاد بروید».

تا وقتی که حاکم و ولی امر به شما دستور جهاد نداده است در خدمت مادرت باش و با او مهربانی و نیکی کن. بدان که نیکی کردن به مادر جهاد بزرگی است و پیامبر ج نیکی به مادر را از جهاد مقدّم شمرده است.

چنان که در حدیث صحیح از پیامبر ج روایت است که به ایشان گفته شد:‌ای رسول الله! ج کدام کار بهتر است؟ فرمود: «إِيمَانٌ بِاللَّـهِ وَرَسُولِهِ» ایمان‌آوردن به الله تعالی و پیامبرش، گفتند: بعد از آن؟ فرمود: «بِرُّ الْـوَالِدَيْنِ» نیکی کردن به پدر و مادر گفتند: پس از آن کدام کار بهتر است؟ فرمود: «الْـجِهَادُ فِي سَبِيلِ اللَّـهِ» جهاد در راه الله [۱۴۹۵].

بنابراین پیامبر ج نیکی به پدر و مادر را بر جهاد مقدّم قرار داد.

مردی نزد ایشان ج آمد و اجازه خواست و گفت: دوست دارم همراه شما جهاد کنم، پیامبر ج به او گفت: «أَحَيٌّ وَالِدَاكَ قَالَ نَعَمْ قَالَ فَفِيهِمَا فَجَاهِدْ» آیا پدر و مادرت زنده هستند؟ گفت: بله، پیامبر فرمود: در راه خدمت به آن دو جهاد کن [۱۴۹۶]

در روایتی دیگر آمده است که فرمود: «ارْجِعْ إِلَيْهِمَا فَاسْتَأْذِنْهُمَا فَإِنْ أَذِنَا لَكَ فَجَاهِدْ وَإِلَّا فَبِرَّهُمَا». «نزد آن‌‌ها برگرد و از آن‌‌ها اجازه بگیر، و اگر به تو اجازه دادند به جهاد برو و گرنه به آن دو نیکی کن» [۱۴۹۷].

از این رو شما به مادرت نیکی و مهربانی کن تا به شما اجازه‌ی رفتن به جهاد را بدهد، امّا این زمانی است که شما داوطلبانه به جهاد بروی و ولی امر به شما دستور نداده باشد.

امّا اگر بلایی دامنگیر شما گردید به یاری الله از خود و برادرانت دفاع کن و همچنین هرگاه ولی امر به شما فرمان جهاد داد به جهاد برو گرچه مادرت رضایت نداشته باشد.

چون الله تعالی می‌فرماید: ﴿يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ مَا لَكُمۡ إِذَا قِيلَ لَكُمُ ٱنفِرُواْ فِي سَبِيلِ ٱللَّهِ ٱثَّاقَلۡتُمۡ إِلَى ٱلۡأَرۡضِۚ أَرَضِيتُم بِٱلۡحَيَوٰةِ ٱلدُّنۡيَا مِنَ ٱلۡأٓخِرَةِۚ فَمَا مَتَٰعُ ٱلۡحَيَوٰةِ ٱلدُّنۡيَا فِي ٱلۡأٓخِرَةِ إِلَّا قَلِيلٌ٣٨ إِلَّا تَنفِرُواْ يُعَذِّبۡكُمۡ عَذَابًا أَلِيمٗا وَيَسۡتَبۡدِلۡ قَوۡمًا غَيۡرَكُمۡ وَلَا تَضُرُّوهُ شَيۡ‍ٔٗاۗ وَٱللَّهُ عَلَىٰ كُلِّ شَيۡءٖ قَدِيرٌ٣٩ [التوبة: ۳۹]. «ای مؤمنان چرا هنگامی که به شما گفته می‌شود: (برای جهاد) در راه الله حرکت کنید، سستی می‌کنید و دل به دنیا می‌دهید؟ آیا به زندگی این جهان به جای زندگی آن جهان خوشنودید؟ تمتع و کالای این دنیا در برابر تمتع وکالای آن جهان چیز کمی‌بیش نیست، اگر برای جهاد بیرون نروید، الله تعالی شما را عذاب دردناکی می‌دهد و قومی دیگر را جایگزین شما می‌سازد و الله بر هر چیزی توانا است».

پیامبر ج می‌فرماید: «وَإِذَا اسْتُنْفِرْتُمْ فَانْفِرُوا». «هرگاه از شما خواسته شد که برای جهاد در راه الله حرکت کنید، حرکت کنید». الله تعالی همه را به آن چه دوست دارد، توفیق دهد.

شیخ ابن باز، مجله البحوث شماره ۳۴ص۱۴۷، ۱۴۶

[۱۴۹۴] بخاری ۱۸۳۴ و مسلم ۱۳۵۳. [۱۴۹۵] بخاری ۵۲۷ و مسلم ۸۵ با اندکی تفاوت. [۱۴۹۶] بخاری ۳۰۰۴ و مسلم ۲۵۴۹. [۱۴۹۷] ابوداود۲۵۳۰ و احمد ۳/۷۵ و ابن حبان ۴۲۲ روایت ابی سعید خدری و هیثمی در مجمع الزوائد ۸/۱۳۸ می‌گوید" رواه احمد و اسناده حسن".