فتاوای علمای حرمین در مورد مسائل فقهی معاصر

[۵۵] حکم ترک امر به معروف و نهی از منکر با وجود توانایی

س: حکم کسی که، امر به معروف ونهی از منکر را، با وجود توانایی ترک می‌دهد، چیست؟

ج: چنین فردی ایمانش ضعیف است، و الله و پیامبرش را نافرمانی کرده است. و بیم آن می‌رود که دیر یا زود به بیماری‌های قلبی به عذاب الهی گرفتار شود.

الله می‌فرماید: ﴿لُعِنَ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ مِنۢ بَنِيٓ إِسۡرَٰٓءِيلَ عَلَىٰ لِسَانِ دَاوُۥدَ وَعِيسَى ٱبۡنِ مَرۡيَمَۚ ذَٰلِكَ بِمَا عَصَواْ وَّكَانُواْ يَعۡتَدُونَ٧٨ كَانُواْ لَا يَتَنَاهَوۡنَ عَن مُّنكَرٖ فَعَلُوهُۚ لَبِئۡسَ مَا كَانُواْ يَفۡعَلُونَ٧٩﴾. «کافران بنی‌اسرائیل، بر زبان داود و عیسی‌بن مریم لعن شدند، این بخاطر آن بود که گناه کردند و تجاوز می‌نمودند آن‌ها از اعمال زشتی که انجام می‌دادند. یکدیگر را منع نمی‌کردند؛ چه بدکاری انجام می‌دادند».

رسول الله ج در حدیث صحیحی می‌فرماید: «مَنْ رَأَى مِنْكُمْ مُنْكَرًا فَلْيُغَيِّرْهُ بِيَدِهِ، فَإِنْ لَمْ يَسْتَطِعْ فَبِلِسَانِهِ، فَإِنْ لَمْ يَسْتَطِعْ فَبِقَلْبِهِ، وَذَلِكَ أَضْعَفُ الْـإِيمَانِ» [۱۱۷۹]. «هرکس از شما کار ناپسندی را مشاهده کرد، با دستش آن را تغییر دهد، اگر نتوانست، با زبانش، و اگر نتوانست با قلبش، و این ضعیف‌ترین درجه‌ی ایمان است».

پیامبر ج می‌فرماید:«إِنَّ النَّاسَ إِذَا رَأَوْا الْـمُنْكَرَ فَلَمْ يُنْكِرُوهُ أَوْشَكَ أَنْ يَعُمَّهُمْ اللَّـهُ بِعِقَابِهِ» [۱۱۸۰]. «هرگاه مردم کار ناپسندی را دیدند و به آن اعتراض نکردند، بیم آن می‌رود که عذاب الله همه‌ی آنان را در بر گیرد».

احادیث در این موضوع بسیارند. از الله می‌خواهیم که مسلمانان را برای ادای این واجب آن گونه که می‌پسندد، توفیق دهد.

شیخ ابن باز- مجلة البحوث. ش/۳۷ ص (۱۶۹)

[۱۱۷۹] مسلم (۴۹). [۱۱۸۰] احمد (۱/۲، ۷،۹)،ـ ابوداود (۴۳۳۸) – ترمذی (۲۱۶۸، ۳۰۵۷) و آن را صحیح دانسته است، ابن ماجه (۴۰۰۵) وابن حبان (۳۰۵).