فتاوای علمای حرمین در مورد مسائل فقهی معاصر

[۱۰۶] حکم تمجید و تعریف از خود

س: حکم ستایش و تمجید خود چیست؟

ج: اگر منظور از ستایش خود، بیان کردن نعمت‌های خداوند است و هدفش این باشد که دیگران از او الگو برداری کنند و نعمت‌های الهی را بر خود قدر بدانند، اشکالی ندارد. اما اگر منظور انسان از ستایش خود این باشد که خود را انسانی وارسته و شایسته جلوه دهد، و عملش را بر پروردگارش با ارج نهد، این چون منت گذاری است جایز نیست.

الله تعالى می‌فرماید: ﴿يَمُنُّونَ عَلَيۡكَ أَنۡ أَسۡلَمُواْۖ قُل لَّا تَمُنُّواْ عَلَيَّ إِسۡلَٰمَكُمۖ بَلِ ٱللَّهُ يَمُنُّ عَلَيۡكُمۡ أَنۡ هَدَىٰكُمۡ لِلۡإِيمَٰنِ إِن كُنتُمۡ صَٰدِقِينَ١٧﴾ [الحجرات: ۱۷]. «بر تو منت می‌گذارند که اسلام آورده‌اند بگو با اسلام آوردنتان بر من منت نگذارید، بلکه خداوند بر شما منت می‌گذارد که شما را به‌سوی ایمان هدایت کرده است اگر شما راستگو هستید».

اگر منظورش فقط آگاه کردن دیگران باشد اشکالی ندارد؛ اما بهتر است که چنین نکند.

خود ستایی چهار حالت دارد:

اول: کسی که از خودش تعریف می‌کند، منظورش این باشد که از نعمت ‌هایی سخن بگوید که خداوند به او ارزانی داشته از قبیل ایمان و اسقامت و پایداری.

دوم: قصدش از ستایش این باشد که دوستان و اطرافیانش را تشویق کند که مانند او باشند.

این دو حالت به خاطر این که قصد و نیت در آن خوب است پسندیده می‌باشند.

سوم: منظورش از ستودن خود فخر فروشی بر دیگران و منت گذاشتن بر خداوند به خاطر ایمان و پایداری‌اش باشد. این جایز نیست به دلیل آی‌های که ذکر شد.

چهارم: منظورش فقط این باشد که دیگران را از حالت ایمانی و پایداری خود آگاه کند، این جایز است؛ اما بهتر است که این کار را نکند.

شیخ ابن عثیمین – مجموع فتاوی و رسائل ۳/۹۶، ۹۷.