فتاوای علمای حرمین در مورد مسائل فقهی معاصر

فهرست کتاب

[۲۲] موضعگیری درست در برابر اشتباهات دعوتگران

[۲۲] موضعگیری درست در برابر اشتباهات دعوتگران

س: تردیدی نیست که همکاری دعوتگران برای توفیق در دعوت و استقبال مردم از آن، امری حتمی و مسلم است. سؤال این است که در میدان دعوت اسلامی، دعوتگران زیادی وجود دارد که هر کدام روش و شیوه خاص خودش را دارد علاوه بر این گاهی اختلافات در مسایل مهمی مانند: مسایل اعتقادی وجود دارد، برنامه و راهکار‌هایی که برای همکاری با این عده و دیگران پیشنهاد می‌کنید، چیست؟ بطور قطع دعوتگران به راهکار‌های شما نیازمندند، الله شما را موفق‌‌بدارد!.

ج: بدون تردید قواعد حل این گونه‌اختلافات در رجوع به ‌آیات قرآن است که می‌فرماید: ﴿يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُوٓاْ أَطِيعُواْ ٱللَّهَ وَأَطِيعُواْ ٱلرَّسُولَ وَأُوْلِي ٱلۡأَمۡرِ مِنكُمۡۖ فَإِن تَنَٰزَعۡتُمۡ فِي شَيۡءٖ فَرُدُّوهُ إِلَى ٱللَّهِ وَٱلرَّسُولِ إِن كُنتُمۡ تُؤۡمِنُونَ بِٱللَّهِ وَٱلۡيَوۡمِ ٱلۡأٓخِرِۚ ذَٰلِكَ خَيۡرٞ وَأَحۡسَنُ تَأۡوِيلًا٥٩ [النساء: ۵۹]. «ای کسانی که ‌ایمان آورده‌اید! از الله و رسولش ج اطاعت کنید و از اولی الأمر خود فرمان‌برداری نمایید و اگر در چیزی اختلاف داشتید آن را به الله و پیغمبر او برگردانید اگر به الله و روز قیامت ایمان دارید. این کار برای شما بهتر و خوش‌فرجام‌تر است».

و می‌فرماید: ﴿وَمَا ٱخۡتَلَفۡتُمۡ فِيهِ مِن شَيۡءٖ فَحُكۡمُهُۥٓ إِلَى ٱللَّهِ [الشوری: ۱۰]. «در هر چیزی که اختلاف داشته باشید، داوری آن به الله واگذار می‌گردد».

واجب است برای کسی که در عقیده‌یا عمل – یعنی: در امور علمی یا عملی- از حق منحرف می‌شود حق برایش بیان و روشن شود. اگر رجوع کرد که نعمت الهی شامل حالش شده است، اما اگر رجوع نکند، آن انحراف اگر آزمایشی از جانب الله برای اوست. در چنین وضعیتی وظیفه‌ی ماست که اشتباهی را که به آن مبتلا شده است برایش روشن کنیم و تا می‌توانیم از آن انحراف بر حذر باشیم. علاوه بر این ناامید نشویم، چرا که الله تعالى افرادی را از بدعت‌‌های بزرگ نجات داده است، به گونه‌ای که از اهل سنت شده‌اند. برای کسی پوشیده نیست که ‌ابی الحسن اشعری / چهل سال از عمرش را در فرقه‌ی معتزلی سپری نمود، سپس‌اندکی به اعتدال روی آورد و در آخر الله تعالى او را به راه استوار، مذهب امام احمد ابن حنبل / که از مذاهب اهل سنت و جماعت است، هدایت کرد.

خلاصه این که: مسایل اعتقادی بسیار مهم است. لذا نصیحت ‌و خیرخواهی همچنان که در مسایل عملی وجود دارد در مسائل عقیدتی نیز باید چنین باشد. گر چه دایره ‌اختلاف در مسایل عملی نسبت به امور ‌اعتقادی بیشتر و گسترده‌تر است چون در مسایل اعتقادی بطور کلی اختلافی نیست، هرچند در برخی از مسایل اعتقادی هم اختلاف هست، از جمله مسئلهء: از بین رفتن دوزخ، عذاب در عالم برزخ، ترازوی اعمال و چیز‌هایی که وزن می‌شود و چیز‌های دیگر. اما در مقایسه با مسایل عملی اختلافات اعتقادی خیلی کم است. با وجود این باید کسانی را که با ما در امور اعتقادی و عملی مخالفت می‌ورزند نصیحت کنیم و حق را در هر حال بیان کنیم.

شیخ ابن عثیمین کتاب الدعوة (۵) (۲/۱۶۰-۱۶۲)