[۶] حکم تأخیر ازدواج دختران به دلیل این که فارغ التحصیل نشده اند
س: امروزه رایج است که دختران یا پدرانشان به خواستگاران جواب رد می‌دهند؛ به این دلیل که دختر هنوز مشغول تحصیل در دبیرستان یا در دانشگاه است. ممکن است که خیلی از دختران در این میان پا به سن سی سالگی گذاشته باشند؛ اما به بهانه‌ی ادامه‌ی تحصیل تن به ازدواج نمی‌دهند، شریعت اسلام در این مورد چه دستوری دارد؟ لطفاً در این مورد ارشاد و راهنمایی لازم را بیان کنید.
ج: از نظر اسلام چنین کاری بر خلاف دستورات پیامبر ج است زیرا رسول الله ج فرموده‌اند: «إِذَا أَتَاكُمْ مَنْ تَرْضَوْنَ دِينَهُ وَخُلُقَهُ فَزَوِّجُوهُ» [۱۲۹۲]. «هر زمان شخصی که شما دین و اخلاق او را می‌پسندیدید برای خواستگاری آمد او را به عقد دخترتان در آورید».
وهمچنین رسول الله ج فرمودند: «يَا مَعْشَرَ الشَّبَابِ مَنِ اسْتَطَاعَ مِنْكُمُ الْـبَاءَةَ فَلْيَتَزَوَّجْ؛ فَإِنَّهُ أَغَضُّ لِلْبَصَرِ وَأَحْصَنُ لِلْفَرْجِ» [۱۲۹۳]. «ای جوانان هر‌کس از شما توان ازدواج دارد باید ازدواج کند؛ زیرا ازدواج سبب حفاظت چشم و مآیه‌ی پاکی و عفّت شما خواهد شد».
در ازدواج خوبی‌هایی است که افراد مجرد از آن محروم هستند.
سفارش من به برادران مسلمانی که اولیا و سرپرست دختران هستند و همچنین به خود خواهران عزیز، این است که بخاطر ادامه‌ی تحصیلات و تدریس، مانع ازدواج نشوند. دختران می‌توانند با همسران خود قبل از ازدواج شرط بگذارند که به آن‌‌ها اجازه دهند تا تحصیلات خود را تکمیل کنند. همچنین خواهرانی که مشغول تدریس هستند به خواستگار خود جواب مثبت دهند؛ مشروط بر این که شوهر مانع تدریس همسرش نشود، البته خیلی خوب است که این شرط را به مدت یک یا دو سال، وتا زمانی که بچه دار نشده‌اند، تعیین کنند؛زیرا وقتی که بچه دار شدند وظیفه‌ی اصلی مادر، رسیدگی به فرزندان وتربیت آنان است. از نظر اسلام زن می‌تواند در رشته هایی که نیاز جامعه‌ی اسلامی است مانند: پزشکی تحصیلات عالی داشته باشد، اما تحصیلات زنان در رشته هایی که جامعه بدان نیاز ندارد، وجود فارغ التحصیلان مرد کفایت می‌کند. این از مواردی است که باید بررسی شود، از دیدگاه من وقتی که زن مقطع ابتدایی را پشت سر گذاشت و با خواندن و نوشتن آشنا شد به گون‌های که توانست تفاسیر و احادیث را به راحتی مطالعه کند و بفهمد کفایت می‌کند. البته در رشته‌‌های تحصیلیی که چار‌های جز این نیست که دختران مسلمان بنا به نیاز جامعه تحصیلات عالی داشته باشند، مانند: رشته‌ی پزشکی و برخی رشته‌‌های دیگر، زنان تحصیلات خود را ادامه دهند و تکمیل کنند مشروط بر این که مسائل شرعی رعایت شود و از اختلاط بین زن و مرد جلوگیری شود.
ابن عثیمین- رسالة: اسئلة مهمة (۲۷، ۲۶)
س۲: امروزه رایج است که دختران با پدرانشان به خواستگار جواب رد می‌دهند به این دلیل که دختر مشغول تحصیل در دبیرستان یا در دانشگاه است، ممکن است که خیلی از دختران در این میان پا به سن سی سالگی گذاشته‌اند؛ اما به بهانه‌ی ادامه‌ی تحصیل ازدواج نمی‌کنند، دستور اسلام در این مورد چیست؟
لطفاً در این مورد ارشاد و راهنمایی لازم را بیان کنید.
ج۲: نصیحت من به پسران و دختران جوان این است که به محض فراهم شدن اسباب ازدواج، عروسی کنند.
بدین دستور رسول الله ج که فرمود: «يَا مَعْشَرَ الشَّبَابِ مَنِ اسْتَطَاعَ مِنْكُمُ الْـبَاءَةَ فَلْيَتَزَوَّجْ؛ فَإِنَّهُ أَغَضُّ لِلْبَصَرِ وَأَحْصَنُ لِلْفَرْجِ، وَمَنْ لَمْ يَسْتَطِعْ فَعَلَيْهِ بِالصَّوْمِ فَإِنَّهُ لَهُ وِجَاءٌ» [۱۲۹۴]. «ای جوانان هر‌کس از شما توان ازدواج دارد باید ازدواج کند، زیرا ازدواج سبب حفاظت چشم و مآیه‌ی پاکی و عفت است. هر‌کس که توان ازدواج ندارد روزه بگیرد؛ زیرا روزه شهوت را از بین برده و نیروی جنسی را کنترل می‌کند».
رسول الله ج فرموده‌اند: «ِذَا خَطَبَ إِلَيْكُمْ مَنْ تَرْضَوْنَ دِينَهُ وَخُلُقَهُ فَزَوِّجُوهُ إِلَّا تَفْعَلُوا تَكُنْ فِتْنَةٌ فِي الْـأَرْضِ وَفَسَادٌ عَرِيضٌ» [۱۲۹۵]. «هر زمان شخصی که شما دین و اخلاق او را می‌پسندید برای خواستگاری نزد شما آمد او را داماد کنید و گرنه فتنه و فساد در زمین فرا گیر خواهد شد».
رسول الله ج فرموده‌اند: «تَزَوَّجُوا الْـوَدُودَ الْـوَلُودَ فَإِنِّي مُكَاثِرٌ بِكُمْ الْـأُمَمَ يَوْمَ الْـقِيَامَةِ» [۱۲۹۶]. «با زنانی ازدواج کنید که بسیار با محبت هستند و فرزندان زیادی متولد می‌کنند؛ زیرا منِ رسول الله در روز قیامت در مقابل امت‌‌های دیگر به کثرتِ شما افتخار می‌کنم».
بدون تردید در ازدواج منافع و مصالح زیادی وجود دارد. همان گونه که رسول الله ج به آن اشاره نموده‌اند: از جمله حفاظت نگاه و عورت، کثرت افراد امت، ایمنی از فساد و عواقب خطرناک آن.
الله به همه توفیق دهد آنچه را که به صلاح دین و دنیایشان است به دست آورند.
شیخ ابن باز- مجلة الدعوة شماره (۱۱۷)
س۳: دختری هستم که در کوچکی بسیار خوشبخت و سعادتمند بودم تا جایی که دختران دیگر به من رشک می‌بردند. اکنون که به سن ازدواج رسیده ام؛ برایم چندین خواستگار آمده است؛ اما پدرم به این دلیل که درس می‌خوانم به آنان جواب رد داده است. در حالی که من می‌خواهم ازدواج کنم. در این مورد با پدر و مادرم صحبت کرده ام، ولی آنان اصرار دارند که درسم را بخوانم و ازدواج نکنم.
آیا می‌توانم بدون رضایت پدر و مادرم ازدواج کنم؟ لطفاً مرا راهنمایی کنید که چکار باید بکنم؟
ج: بدون تردید ممانعت پدرتان از ازدواج شما با کسی که هم کفو و متناسب با شأن و شخصیت شماست؛ کاری ناجایز و حرام است. باید دانست که ازدواج مهمتر از درس خواندن است، در حالی که درس خواندن منافاتی با ازدواج ندارد. شما می‌توانید هم ازدواج کنید و هم به درس خود ادامه بدهید، شما برای حل مشکلتان به دادگاه مراجعه کنید تا به موضوع شما رسیدگی شود. رأی ن‌هایی در این مورد از طرف دادگاه صادر خواهد شد.
فتوا با امضای شیخ ابن عثیمین- جمع وترتیب از أشرف بن عبد المقصود (۲/۷۵۴)
[۱۲۹۲] تخریج حدیث در فتوای سابق گذشت. [۱۲۹۳] تخریج حدیث در فتوای سابق گذشت. [۱۲۹۴] تخریج حدیث در فتوای سابق گذشت. [۱۲۹۵] تخریج حدیث در فتوای سابق گذشت. [۱۲۹۶] از طریق حدیث انس س روایت شده: احمد (۳/۲۴۵،۱۵۸) طبرانی در الاوسط (۵۰۹۹) ابن حبان (۴۰۲۸) سنن سعید بن منصور (۴۹۰) هیثمی در المجمع (۴/۲۵۸) اسناد آن را حسن قرار داده است. از طریق حدیث معقل بن یسار س روایت شده: ابوداود (۲۰۵۰) نسائی (۳۲۲۷) طبرانی در الکبیر ۲۰/۲۱۹ (۵۰۸) ابن حبان (۴۰۵۷،۴۰۵۶) حاکم ۲/۱۶۲ (۲۶۸۵) حاکم این حدیث را تصحیح کرده و ذهبی با وی موافق است.