[۲۲] نماز خواندن منفرد پشت صف چه حکمی‌دارد؟ (از شیخ ابن جبرین)
س: وقتی که به مسجد داخل می‌شوم و جای خالی در صف اول نمی‌بینم، آیا می‌توانم پشت صف نمازگزاران تن‌‌ها نماز بخوانم؟ یا از صف اول یکی از نمازگزاران را به عقب بکشم؟ چون شنیده‌ام که نماز منفرد پشت سر نمازگزاران جایز نیست.
ج: کوشش کنید زودتر به مسجد بیایید تا فضیلت و ثواب صف اوّل را حاصل کنید. هرگاه بعد از اقامه و تکمیل صف اول وارد شدی، کوشش کن تا فاصل‌های پیدا کنی اگر چه دو نفر را به همدیگر نزدیک نمایی تا فرج‌های حاصل شود. چنانچه صف فشرده و چسپیده به هم باشد آن گاه کوشش کن تا یک نفر به عقب آید، لیکن او را به عقب نکش، بلکه با نرمی با او حرف بزن یا دستت را بر روی شآن‌هاش بگذار؛ اگر به عقب آمد اجر و ثواب کسب می‌کند.
پیامبر ج فرموده است: «لِيْنُوا بِأيْدِي إخْوانِكُمْ» [۷۰۴]. «به نرمی از برادرانتان اطاعت کنید».
اگر موفق به عقب کشیدن کسی نشدی تلاش کن از صف عبور کن و سمت راست امام بایست. چنانچه صف‌‌ها زیاد بود و شما نتوانستید از صفوف عبور نمایی، و به ناچار پشت صف به تن‌‌هایی اقتدا کردی چنانچه قبل از سجود شخص دیگری به شما اضافه شود نمازت صحیح است. اگر به هیچ عنوان نتوانستی کسی را به خود اضافه کنی امیدوارم که نمازت صحیح شود، چون الله تعالى می‌فرماید: ﴿فَٱتَّقُواْ ٱللَّهَ مَا ٱسۡتَطَعۡتُمۡ﴾ [التغابن: ۱۶]. «تا می‌توانید از الله بترسید».
شیخ ابن جبرین – فتاوای اسلامی (۱/۱۷۵)
[۷۰۴] مسند احمد (۲/۹۷)، (۵/۲۶۲)، ابوداود (۶۶۶)، طبرانی در «الکبیر» (۹/۱۷۴) (۷۷۲۷) و بیهقی در «الکبری» (۴۹۶۷)، شیخ آلبانی / در «صحیح ابوداود» (۶۲۰) حدیث مذکور را صحیح قرار داده است.