[۳۲۱] فلسفه‌ی تعیین فرشتگان «کراماً کاتبین» بر انسان
س: با وجود آن‌که الله تعالى عالم به تمام اشیا و موجودات است پس حکمت و فلسفه‌ی تعیین فرشتگان «کراماً کاتبین» بر انسان چیست؟
ج: در پاسخ می‌گوییم که حکمت چنین مسایلی گاهی قابل درک است و گاهی قابل درک نیست، زیرا بسیاری از چیز‌ها وجود دارند که ما حکمت وجود آن‌‌ها را نمی‌دانیم. مثلاً؛ الله تعالى می‌فرماید: ﴿وَيَسَۡٔلُونَكَ عَنِ ٱلرُّوحِۖ قُلِ ٱلرُّوحُ مِنۡ أَمۡرِ رَبِّي وَمَآ أُوتِيتُم مِّنَ ٱلۡعِلۡمِ إِلَّا قَلِيلٗا٨٥﴾ [الإسراء: ۸۵] . «و از تو - ای‌محمد - درباره‌ی روح می‌پرسند - که چیست - بگو روح چیزی است که تن‌ها پروردگارم به آن آگاه است و از دانش جز اندکی به شما داده نشده است».
شما این مخلوقات را در نظر بگیرید، به فرض مثال پرسش‌گری از ما می‌پرسد: حکمت چیست که حق تعالى شتر را به این صورت، الاغ را به صورتی دیگر و انسان را به غیر از صورت شتر، اسب و الاغ آفریده است، حکمت از این صورت‌‌های متفاوت چیست؟
واقعاً حکمت این نوع مسایل برای ما قابل درک نیست. همان گونه که از فلسفه‌ی چهار رکعتی بودن نماز‌های ظهر، عصر و عشاء، سه رکعتی بودن نماز مغرب و دو رکعتی بودن نماز فجر ناآگاهیم. بدین ترتیب مشخص شد که فلسفه‌ی بسیاری از امور خلقتی و شرعی بر ما پنهان است.
پس وقتی که مسئله، چنین است می‌گویم: کوشش برای پیدا کردن فلسفه‌ی برخی از امور آفرینش و شرع، بستگی به تفضل و عنایت حق تعالى دارد، اگر او بخواهد از روی فضل و احسانش حکمت و فلسفه‌ی آن را برای ما آشکار می‌کند و اگر خواست الله تعالى چنین نبود و به آن دست نیافتیم هیچ چیزی از ما کم نمی‌شود.
مجدداً به پاسخ سؤال برمی‌گردیم فلسفه، چیست که الله تعالى فرشته‌های- کراماً کاتبین- را بر ما مقرر فرموده است؟
حکمت از این کار این است که حق تعالى تمام اشیا و مخلوقات را بی‌نهایت محکم و منظم آفریده است تا جایی که برافعال و سخنان آدمی‌زادگان، نگهبانانی مقرر فرموده است که تمام اعمال و اقوالشان را نوشته و کنترل می‌کنند، در حالی که الله تعالى عالم به تمام اشیا است، لیکن همه این کار‌ها بخاطر نظم بخشیدن به نظام کائنات است تا همه بدانند که این جهان بی‌نهایت محکم و منظم است.
شیخ ابن عثیمین- فتاوای عقیده. ص (۳۴۷، ۳۴۸)