فتاوای علمای حرمین در مورد مسائل فقهی معاصر

فهرست کتاب

[۱۵۲] فتوایی درباره‌ی حکم ساختن عبادتگاه مثل کلیسا برای کفار در جزایر عربی

[۱۵۲] فتوایی درباره‌ی حکم ساختن عبادتگاه مثل کلیسا برای کفار در جزایر عربی

الحمد لله وحده والصلاة والسلام علي من لا نبي بعده... وبعد:

انجمن دایمی پژوهش‌‌های علمی و افتا، از فتوایی که تعدادی از سؤال کنندگان از مفتی کل، سؤال کرده بودند، اطلاع پیدا کرد. این استفتا از بایگانی کل هیأت علمای عالی رتبه به شماره (۸۶) و تاریخ (۵/۱ /۱۴۲۱) و شماره (۱۳۲۶)، (۱۳۲۷ و ۱۳۲۸) و تاریخ (۲/۳/۱۴۲۱) به این مرکز تحویل داده شد. می‌گویند: ساختن معبد کفار در سرزمین عرب مثل: ساختن کلیسا برای نصاری و معبد برای یهود و دیگر کفار یا صاحب شرکت و موسس‌های مکانی را برای کارگران کافر مشخص می‌کند تا مراسم عبادی کفری خود را در آن ادا کنند... چه حکمی‌دارد؟

پس از بحث و بررسی، انجمن فتوا این استفتا را چنین جواب داد:

هر دینی غیر از دین اسلام دین کفر و گمراهی است و مکانی که برای عبادت غیر از دین اسلام ساخته شود آن مکان خانه‌ی کفر و گمراهی است. چون عبادت الله فقط در چارچوب شریعت اسلام جایز است. شریعت اسلام پایان‌بخش همه‌ی ادیان بوده و برای جن و انس است. اسلام ادیان قبلی را منسوخ کرده و بحمدالله بر این موضوع همه متفق‌اند. و هر‌کس تصورکند که یهود یا نصاری حق است، فرقی نمی‌کند که ازآن‌‌ها باشد یا نباشد. این فرد کتاب الله، سنت پیامبر ج و اجماع را تکذیب کرده است، و بعد از اقامه‌ی حجت مرتد است، هرچند این فرد مدعی اسلام‌ باشد یا این فرد از این حقیقت بی‌خبر باشد.

الله تعالى می‌فرماید: ﴿وَمَآ أَرۡسَلۡنَٰكَ إِلَّا كَآفَّةٗ لِّلنَّاسِ بَشِيرٗا وَنَذِيرٗا [سبا: ۲۸]. «ما تو را جز برای همه مردم نفرستادیم تا آن‌ها را [به پاداش‌های الهی] بشارت دهی و [از عذاب او] بتر سانی».

و می‌فرماید: ﴿قُلۡ يَٰٓأَيُّهَا ٱلنَّاسُ إِنِّي رَسُولُ ٱللَّهِ إِلَيۡكُمۡ جَمِيعًا [الأعراف: ۱۵۸] «بگو: ای مردم، من فرستاده الله به‌سوی همه شما هستم».

و می‌فرماید‌: ﴿إِنَّ ٱلدِّينَ عِندَ ٱللَّهِ ٱلۡإِسۡلَٰمُ [آل عمران: ۱۹]. «دین مورد قبول در نزد الله فقط دین اسلام است».

و می‌فرماید: ﴿وَمَن يَبۡتَغِ غَيۡرَ ٱلۡإِسۡلَٰمِ دِينٗا فَلَن يُقۡبَلَ مِنۡهُ وَهُوَ فِي ٱلۡأٓخِرَةِ مِنَ ٱلۡخَٰسِرِينَ٨٥ [آل عمران: ۸۵]. «و هرکس جز اسلام آیینی را برای خود انتخاب کند، هرگز از او پذیرفته نخواهد شد».

الله تعالى می‌فرماید: ﴿إِنَّ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ مِنۡ أَهۡلِ ٱلۡكِتَٰبِ وَٱلۡمُشۡرِكِينَ فِي نَارِ جَهَنَّمَ خَٰلِدِينَ فِيهَآۚ أُوْلَٰٓئِكَ هُمۡ شَرُّ ٱلۡبَرِيَّةِ٦ [البینه: ۶]. «کافران از اهل کتاب و مشرکان در آتش دوزخند‌، جاودانه در آن می‌مانند وآن‌ها بدترین مخلوقات هستند».

پیامبر ج می‌فرماید: «كَانَ النَّبِيُّ يُبْعَثُ إِلَى قَوْمِهِ خَاصَّةً وَبُعِثْتُ إِلَى النَّاسِ عَامَّةً» [۲۶۶]. «هر پیامبری فقط برای قوم خود مبعوث می‌شد اما من برای همه‌ی مردم مبعوث شده‌ام».

بنابراین تحریم کفر از ضروریات دین است. چرا که به موجب کفر عبادت الله آن طورکه در شریعت اسلام آمده، تحریم می‌شود. واز چیزهایی‌که اسلام تحریم کرده است؛ حرام بودن ساختن عبادت‌گاه یهود یا نصارا است که طبق شریعت منسوخ‌شده‌ی یهودی یا نصرانی و... است. چرا که این عبادت‌گاه از هر نوع که باشد معابد کفر به شمار می‌رود؛ چون بر خلاف شریعت اسلام می‌باشد که ناسخ تمام ادیان قبلی است درآن عبادت صورت می‌گیرد.

الله تعالى در قرآن، درباره‌ی کفار و اعمال آن‌‌ها می‌فرماید: ﴿وَقَدِمۡنَآ إِلَىٰ مَا عَمِلُواْ مِنۡ عَمَلٖ فَجَعَلۡنَٰهُ هَبَآءٗ مَّنثُورًا٢٣ [الفرقان: ۲۳]. «و ما به سراغ اعمالی‌که انجام داده‌اند می‌رویم و آن‌ها را همچون ذرات غبار پراکنده در هوا قرار می‌دهیم».

لذا همه علما در تحریم ساختن معابدی مانند: کلیسا در کشور‌های اسلامی اجماع کرده‌اند؛ چرا که دو قبله در یک شهر از شهر‌های اسلامی جمع نمی‌شود، و نباید در آن‌‌ها چیزی از شعایر کفر نه معبد و نه چیز دیگر باشد.

به اجماع گفته‌اند: تخریب کلیسا‌ها و دیگر معابدی که در سرزمین‌‌های اسلامی ساخته می‌شود واجب است. ولی امر هم نباید با تخریب آن مخالفت کند، بلکه باید مطیع امر شریعت باشد. به اجماع علما ساختن‌ معبد‌های کفر در سرزمین جزیرة العرب گناهی بزرگ‌‌ و جنایتی خطرناک است. و این بدلیل احادیثی صحیح و صریح از پیامبر ج درخصوص نهی از اجتماع دو دین در جزیرة العرب است.

پیامبر ج می‌فرماید: «لايَجتَمِعُ دِينَانِ في جزيرة العرب» [۲۶۷]. «هرگز دو دین در جزیرة العرب جمع نشود». روایت از امام مالک و... و اصل آن در صحیحین است.

آری، جزیرة‌العرب حریم و مرکز اسلام است؛ لذا اجازه و فرصت دادن به هیچ کافری برای این که این حریم را بشکند یا تابعیت بگیرد یا مِلک و زمینی بخرد جواز ندارد، چه رسد به این که در سرزمین برای صلیب‌پرستان معبدی ساخته شود. هرگز در این سرزمین دو دین جمع نخواهد شد و دینی جز اسلام که الله پیامبر و رسول خود محمد ج را برای ابلاغ آن مبعوث کرده است در این سرزمین نخواهد بود. در این سرزمین دو قبله جمع نمی‌شود و تن‌‌ها یک قبله، آن هم قبله مسلمانان بسوی خانه عتیق (کعبه) خواهد بود. الله را شکر که به رهبران توفیق داد تا مانع درست کردن این معابد در سرزمین پاک اسلامی‌شوند. از این که دشمنان اسلام معابدِ کفر و کلیسا‌ها را در بسیاری از سرزمین‌‌های اسلام بنا نهادند، باید به الله شکایت بریم! و از الله تعالى می‌خواهیم که اسلام را از مکر وکید آنان محفوظ بدارد. به این ترتیب روشن شد که رضایت یا اجازه دادن، در ساختن معابدِ کفر مانند: کلیسا و یا مکانی را برای آن اختصاص دادن در هر نقطه از کشور اسلامی، بزرگترین حمایت و کمک برای کفر و اظهار شعایرآن است.

الله تعالى می‌فرماید: ﴿وَتَعَاوَنُواْ عَلَى ٱلۡبِرِّ وَٱلتَّقۡوَىٰۖ وَلَا تَعَاوَنُواْ عَلَى ٱلۡإِثۡمِ وَٱلۡعُدۡوَٰنِۚ وَٱتَّقُواْ ٱللَّهَۖ إِنَّ ٱللَّهَ شَدِيدُ ٱلۡعِقَابِ [المائدة: ۲]‌. «در راه نیکی و پرهیزگاری با هم همکاری کنید و [هرگز] در راه گناه و تعدی همکاری ننمایید و از [مخالفت با فرمان الله] بپرهیزید که مجازات الله سخت است».

ابن تیمیه [۲۶۸] می‌گوید: هر‌کس معتقد باشد که کلیسا‌ها خانه‌ی الله هستند و الله در آن عبادت می‌شود یا آن چه را که یهود و نصارا در آن انجام می‌دهند عبادت الله و اطاعت رسول ج است، یا این که آن را دوست بدارد یا به آن‌‌ها راضی باشد یا در بازگشایی کلیسا و اقامه دین‌شان به آن‌‌ها کمک کند، و معتقد باشد این کارش یک نوع اطاعت و عبادت به شمار می‌رود، چنین فردی کافر است.

و نیز ابن تیمیه [۲۶۹] می‌گوید: هر‌کس معتقد باشد که رفتن اهل ذمه به کلیسا موجب نزدیک شدن آنان به الله می‌شود، مرتد است، اگر از روی جهالت چنین اعتقادی داشته باشد حرام است. لذا باید به او تفهیم کنند اما اگر در کار خود اصرار ورزید، قطعاً مرتد می‌شود.

‌از کمی و نقصان و گمراهی بعد از هدایت به الله پناه می‌بریم! هر مسلمان باید برحذر باشد که مبادا آیات زیر او را نیز در برگیرد: ﴿إِنَّ ٱلَّذِينَ ٱرۡتَدُّواْ عَلَىٰٓ أَدۡبَٰرِهِم مِّنۢ بَعۡدِ مَا تَبَيَّنَ لَهُمُ ٱلۡهُدَى ٱلشَّيۡطَٰنُ سَوَّلَ لَهُمۡ وَأَمۡلَىٰ لَهُمۡ٢٥ ذَٰلِكَ بِأَنَّهُمۡ قَالُواْ لِلَّذِينَ كَرِهُواْ مَا نَزَّلَ ٱللَّهُ سَنُطِيعُكُمۡ فِي بَعۡضِ ٱلۡأَمۡرِۖ وَٱللَّهُ يَعۡلَمُ إِسۡرَارَهُمۡ٢٦ فَكَيۡفَ إِذَا تَوَفَّتۡهُمُ ٱلۡمَلَٰٓئِكَةُ يَضۡرِبُونَ وُجُوهَهُمۡ وَأَدۡبَٰرَهُمۡ٢٧ ذَٰلِكَ بِأَنَّهُمُ ٱتَّبَعُواْ مَآ أَسۡخَطَ ٱللَّهَ وَكَرِهُواْ رِضۡوَٰنَهُۥ فَأَحۡبَطَ أَعۡمَٰلَهُمۡ٢٨ [محمد: ۲۵ – ۲۸]. «کسانی که بعد از روشن شدن هدایت برای آن‌ها پشت به حق کردند، شیطان اعمال زشت‌شان را در نظرشان زینت داده وآنان را با آرزوهای طولانی فریفته است، این به خاطر آن است که آنان به کسانی که نزول وحی الهی را کراهت داشتند، گفتند: ما در بعضی از امور از شما پیروی می‌کنیم درحالی که الله پنهان کاری آنان را می‌داند، حال آنان چگونه خواهد بود هنگامی که فرشتگان [مرگ] بر صورت و پشت آنان می‌زنند و جان‌شان را می‌گیرند؟ این به خاطر آن است که آن‌ها از آن چه الله را به خشم می‌‌آورد، پیروی کردند و آن چه را موجب خوشنودی اوست کراهت داشتند از این رو الله اعمال‌شان را نابود کرد».

و بالله توفیق و صلی الله علی نبینا محمد و آله و صحبه و سلم

انجمن دایم پژوهش‌‌های علمی و افتا از کتاب فتاوا و بیانات مهمة (ص۲۸)

[۲۶۶] قسمتی از حدیثی است که بخاری (۳۳۵-۴۳۸) روایت کرده این لفظ بخاری است و نیز مسلم در (۵۲۱) روایت کرده است. [۲۶۷] مؤطا مالک۲/۸۹۲ (۱۵۸۴) و اصل آن در بخاری (۳۰۵۳،۳۱۶۸،۴۴۳۱) و مسلم (۱۶۳۷،۱۷۶۷) است. [۲۶۸] کشاف القناع بهوتی (۶/۱۷۰). [۲۶۹] مرجع سابق.