فتاوای علمای حرمین در مورد مسائل فقهی معاصر

[۷۶] آداب نیابت در حج

س: به شخصی مقداری پول دادند که به جای کسی دیگر حج بجای آورد... آیا درست است که آن مبلغ را دریافت کند؟ با توجه به این که اگر این پول نبود، فرد به خاطر شرایط نامساعد قصد انجام حج را نمی‌کرد.

ج: اگر به کسی پول بدهند که با آن حج بگذارد، ایرادی ندارد، بویژه زمانی که فرد با این کار قصد خیری هم داشته باشد.

اول: قصد برآوردن نیت برادرش؛ چرا که امروزه بسیاری از مردم دنبال کسی هستند که به جای آن‌‌ها یا فردی که از آن‌‌ها فوت کرده است حج را ادا کند.

دوم: اگر با آن مال، قصد تقوا و رسیدن به مشاعر الهی را داشته باشد، امید است که در این مکان رحمت الهی شامل حال او گردد.

سوم: اگر طلبه‌ای باشد و اراده نماید که با رفتن او به آن اماکن مقدس، الله تعالی به وسیله‌ی او هر‌کس را بخواهد، هدایت کند. که این هر سه مورد خوب هستند و در آن‌‌ها ایرادی نیست.

اما چنان‌چه کسی به خاطر پول و مال حج بگذارد ضرر نموده است. به همین دلیل شیخ الاسلام ابن تیمیه / [۱۰۶۱] می‌گوید: کسی که مالی را بگیرد تا به وسیله‌ی آن حج بگذارد، ایرادی ندارد، اما کسی که برای بدست آوردن مال، حج بگذارد در قیامت بهر‌های از آن حج نمی‌برد، پس برای کسی که مالی می‌گیرد تا به جای کسی حجی را انجام دهد پسندیده است به یکی از نیات مذکور حج کند.

شیخ ابن عثیمین، مجموع فتاوی و رسائل۲۱/۱۳۹، س۱۷۴)

[۱۰۶۱] «مجموع الفتاوی» (۲۶/۱۵-۱۸)، بنحوه و زیادة.