فتاوای علمای حرمین در مورد مسائل فقهی معاصر

فهرست کتاب

[۳۲] بهترین شیوه در امر دعوت الی ‌الله

[۳۲] بهترین شیوه در امر دعوت الی ‌الله

س: با توجه به تجربه‌ی طولانی‌ای که شما در امر دعوت دارید بفرمایید: پسندیده‌ترین شیوه برای دعوت چیست؟

ج: پسندیده ترین شیوه‌ی دعوت، در قرآن و سنت مشخص شده است.

الله می‌فرماید: ﴿ٱدۡعُ إِلَىٰ سَبِيلِ رَبِّكَ بِٱلۡحِكۡمَةِ وَٱلۡمَوۡعِظَةِ ٱلۡحَسَنَةِۖ وَجَٰدِلۡهُم بِٱلَّتِي هِيَ أَحۡسَنُ [النحل: ۱۲۵]. «با حکمت و اندرز نیکو، به راه پروردگارت دعوت نما و با آن‌ها به روشی که نیکوتر است! استدلال و مناظره کن».

و می‌فرماید: ﴿فَبِمَا رَحۡمَةٖ مِّنَ ٱللَّهِ لِنتَ لَهُمۡۖ وَلَوۡ كُنتَ فَظًّا غَلِيظَ ٱلۡقَلۡبِ لَٱنفَضُّواْ مِنۡ حَوۡلِكَ [آل عمران: ۱۵۹]. «به (برکت) رحمت الهی، در برابر آنان (مردم) نرم شدی! و اگر خشن و سنگدل بودی، از اطراف تو، پراکنده می‌شدند».

در قصه‌ی هارون و موسی ÷ آن گاه که آن دو را نزد فرعون فرستاد می‌فرماید: ﴿فَقُولَا لَهُۥ قَوۡلٗا لَّيِّنٗا لَّعَلَّهُۥ يَتَذَكَّرُ أَوۡ يَخۡشَىٰ٤٤ [طه: ۴۴]. «به نرمی با او سخن بگویید شاید متذکر شود. یا (از الله) بترسد».

پس باید دعوتگر، حکمت و روش پسندیده را در دعوت دنبال‌کند. که همان آگاهی از قرآن و سنت رسول الله ج است. سپس با گفتار نیکو و یاد آخرت و مرگ و بهشت و دوزخ، قلب‌ها را به جنبش در آورد تا دعوت را قبول کنند، و به آن روی آورند و به سخنان دعوتگر رغبت پیدا کنند. در این بین، اگر برای مردم تردیدی در مورد دعوت پیش آید. دعوتگر، با گفتار نیکو و سخن پسندیده، برخورد ‌کند، بدین صورت که ابتدا شبهات را واضح بیان نموده و با دلایل قانع کننده آن را رد نماید.

دعوتگر، هنگام دعوت، نباید از خود سستی، ملالت و خشم نشان دهد؛ زیرا مردم را متنفر ساخته و فراری می‌دهد. بلکه هنگام دعوت از روش‌‌های مناسب، سخنان دلپذیر و دلایل قانع کننده استفاده نماید و در هنگام خشم، صبر کند تا دعوتش با آرامی و نرمی همراه شود. امید است الله تعالى قبول دعوت را برای فرد مورد نظرآسان نماید.

شیخ ابن باز ـ مجلة البحوث، ش، ۴۰ ـ ص (۱۴۶، ۱۴۵)