فتاوای علمای حرمین در مورد مسائل فقهی معاصر

[۱۲۴] حکم گرفتن مزد در مقابل اذان

س: مؤذن یکی از مساجد هستم که از اوقاف حقوق می‌گیرم؛ حدیثی را مطالعه نمودم به روایت عثمان بن أبی العاص س از رسول الله ج که ایشان می‌گویند: به رسول الله ج عرض نمودم، یا رسول الله ج مرا امام قومم بگردان، پیامبر ج فرمودند: «تو امام ایشان هستی، وضعیت ضعیفان و ناتوانان را در نظر بگیر و مؤذنی انتخاب کن که در مقابل اذان مزدی دریافت نکند».

آیا این حدیث صحیح است؟ آیا حقوقم را دریافت کنم یا خیر؟ زیرا به آن نیاز دارم.

ج: این حدیث صحیح است. علامه ابن منذر می‌گوید: [۱۲۵۶] به اثبات رسیده است که رسول الله ج به عثمان بن أبی العاص س فرمودند: «واتَّخِذْ مُؤذِّناً لا يأخُذُ علي أَذانه اجراً» [۱۲۵۷]. «مؤذنی انتخاب کن که در مقابل اذان مزد دریافت نکند». کتب خمسه از عثمان بن ابی العاس روایت می‌کنند که ایشان گفتند: «آخِرُ ما عَهِدَ إلَيّ رسولَ الله أَنِ أَتَّخِذَ مُؤَذِّناً يِأْخُذُ علي أَذانِهِ أَجرَآ» [۱۲۵۸]. «آخرین پیشنهاد رسول الله ج به من این بود که مؤذنی انتخاب کنم که در مقابل اذانش مزد دریافت نکند».

این حدیث صراحت دارد به این مطلب که مؤذن حقوق دریافت نکند. باید توجه داشت که اگر فردی پیدا نشد که بدون مزد اذان دهد، مانعی نیست که امام به شخصی از بیت المال حقوق دهد تا اذان بگوید. جواز این مسئله از امام احمد روایت شده است. امام مالک اجازه داده است که مؤذن حقوق دریافت کند زیرا اذان گفتن عملی مشخص و معلوم است مانند بقیه‌ی اعمال.

و صلی الله نبینا محمد و آله و صحبه و سلم

فتاوای انجمن دایمی مباحث علمی و افتا (۱۵/۱۰۵، ۱۰۶)

[۱۲۵۶] الأوسط فی السنن والإ جماع ولااختلاف تألیف ابن المنذر (۳/۶۲)، شماره (۱۲۳۸). [۱۲۵۷] تخریج حدیث در فتوای سابق گذشت. [۱۲۵۸] ترمذی (۲۰۹)، و گفته (حسن صحیح) و مصنف بن ابی شیبه (۲۳۶۹).