[۳۸] حکم اقتدای کسی که نماز فرض می‌خواند پشت سر کسی که نماز نفل می‌خواند
س۱: هنگامی‌که مشغول خواندن تحية المسجد هستم دیگری از بیرون وارد مسجد می‌شود و به گمان این‌که مشغول خواندن نماز فرض هستم به من اقتدا می‌کند و در نماز با من همراه می‌شود؛ حکم نمازش چیست و من در چنین حالی چکار کنم؟
ج۱: طبق صحیح‌ترین اقوال جایز است که فرض خوان پشت سر نفل خوان اقتدا کند. همچنین جایز است که شخص پشت سر کسی که به تن‌‌هایی مشغول نماز است اقتدا کند. کسی که به او اقتدا می‌شود اجازه ندارد که اقتدا کننده به خودش را باز دارد. در حدیث ثابت شده که ابن‌عباس ب در حالی‌که پیامبر ج به تن‌‌هایی داشت نماز می‌خواند نزد ایشان آمد و به سمت چپ ایشان ایستاد و رسول الله ج او را به سمت راست خود برگرداند و با او نماز خواند [۷۱۵].
همچنین ثابت است که معاذ س نماز عشا را با پیامبر می‌خواند و سپس نزد قومش می‌رفت و همین نماز را به آنان امامت می‌داد و پیامبر ج از او ایراد نمی‌گرفت [۷۱۶].
همچنین رسول الله ج با جمعی از یارانش نماز خوف را دو رکعت خواند و سپس به همراه آنان سلام داد و با جمع دیگری نیز دو رکعت خواند و با آنان سلام داد [۷۱۷].
مسلماً رسول الله ج در دو رکعت آخر نماز نفل می‌خواهد و اصحاب نماز فرض می‌خواندند.
وبالله التوفیق، وصلی الله علی نبینا محمد وآله وصحبه وسلم
فتاوای انجمن دایمی مباحث علمی و افتا (۷/۴۰۱)
س۲: شخصی بر انسانی وارد می‌شود و او را درحال خواندن نماز سری می‌بیند و نمی‌داند که مشغول خواندن فرضی است یا نفل؟ این شخص چه کار باید بکند؟ همچنین بفرمائید که تکلیف امام در مورد این شخص چیست؟ در صورتی‌که مشغول خواندن فرض است آیا می‌تواند به او اشاره کند تا در نماز به او اقتدا کند و یا اگر مشغول نماز نفل است او را از خود دور بگرداند؟
ج۲: فتوای صحیح اینست که در نماز اختلاف نیت امام و مقتدی ضرری به نماز نمی‌رساند و برای کسی که فرض می‌خواند جایز است که پشت سر کسی که نفل می‌خواند اقتدا نماید، هچنان که معاذ س در زمان پیامبر همین عمل را انجام می‌داد و نماز عشاء را با پیامبر می‌خواند و سپس همین نماز را برای قومش امامت می‌داد در حالی‌که این نماز در حق او نفل بود و برای آن‌‌ها فرض [۷۱۸].
پس هرگاه انسانی وارد مسجد می‌شود و شما را در حال خواندن فرض یا نفل می‌بیند و در کنار شما می‌‌ایستد تا جماعتی تشکیل شود این کار هیچ اشکالی ندارد، و لزومی ندارد که شما به او اشاره کنید تا در نمازتان داخل نشود. پس این شخص به شما اقتدا می‌کند و آن مقداری را که از نماز شما رسیده می‌خواند و مقداری را که از دست داده کامل می‌کند، خواه نمازتان فرض باشد و خواه نفل [۷۱۹].
شیخ ابن عثیمین- گزید‌های از فتاوای نماز. ص (۶۷، ۶۶)
[۷۱۵] بخاری (۶۹۹)، و مسلم (۷۶۳). [۷۱۶] تخریج این حدیث در فتوای سابق همین باب گذشت (فتوای شماره (۳۵). [۷۱۷] احمد (۵/۴۹) ابوداود (۱۲۴۸) نسائی (۱۵۵۱،۱۵۵۲)، ابن خزیمه (۱۳۵۳) آلبانی آن را صحیح دانسته است، صحیح ابوداود (۱۱۱۲). [۷۱۸] بخاری (۷۰۰، ۷۰۱)، و مسلم (۴۶۵). [۷۱۹] شیخ ابن باز فتاوای مشابهی در مجله‌ی (دعوت) دارد فتوای شماره‌ی (۱۰۳۳). و همچنین شیخ ابن جبرین در «اللؤلؤ المکین» ص (۱۱۳) فتوای مشابهی دارد.