فتاوای علمای حرمین در مورد مسائل فقهی معاصر

[۲۳] ادب فرزند با پدر گناهکار

س: پدرم کار‌هایی انجام می‌دهد که با شریعت مخالف‌اند. در این صورت وظیفه‌ی من در برابر پدرم چیست؟

ج: از الله تعالی مسئلت می‌نمایم که پدرت را هدایت کند و به او توفیق توبه بدهد. توصیه ما به شما این است که با او به نرمی رفتار کنی و با اسلوب و شیوه خوب او را نصیحت کنی و از هدایت او مأیوس نباشی.

چون الله تعالی می‌فرماید: ﴿وَإِن جَٰهَدَاكَ عَلَىٰٓ أَن تُشۡرِكَ بِي مَا لَيۡسَ لَكَ بِهِۦ عِلۡمٞ فَلَا تُطِعۡهُمَاۖ وَصَاحِبۡهُمَا فِي ٱلدُّنۡيَا مَعۡرُوفٗاۖ وَٱتَّبِعۡ سَبِيلَ مَنۡ أَنَابَ إِلَيَّۚ ثُمَّ إِلَيَّ مَرۡجِعُكُمۡ فَأُنَبِّئُكُم بِمَا كُنتُمۡ تَعۡمَلُونَ١٥ يَٰبُنَيَّ إِنَّهَآ إِن تَكُ مِثۡقَالَ حَبَّةٖ مِّنۡ خَرۡدَلٖ فَتَكُن فِي صَخۡرَةٍ أَوۡ فِي ٱلسَّمَٰوَٰتِ أَوۡ فِي ٱلۡأَرۡضِ يَأۡتِ بِهَا ٱللَّهُۚ إِنَّ ٱللَّهَ لَطِيفٌ خَبِيرٞ١٦﴾ [لقمان: ۱۵ – ۱۶]. «هرگاه آن دو تلاش و کوشش کنند که چیزی را شریک من قرار دهی که کمترین آگاهی بر بودن آن و (کوچکترین دلیل بر اثبات آن) سراغ نداری، از ایشان فرمانبرداری مکن. و با ایشان در دنیا به طرز شایسته و به گونه بایسته ای رفتار کن. راه کسانی که به جانب من رو کرده اند. بعد همه به‌سوی من بر می‌گردید. من شما را از آن چه می‌کرده‌اید آگاه می‌سازم. پسر عزیزم! اگر به اندازه سنگینی دانه خردلی باشد و در دل سنگی، یا در آسمآن‌ها و یا این که در میان زمین باشد الله تعالی آن را حاضر می‌آورد چرا که الله بس دقیق و آگاه است».

الله تعالی در ضمن این که انسان را توصیه نموده که شکر گذار الله تعالی باشد؛ نیز او را توصیه نموده که شکر گذار پدر و مادرش باشد. فرزند را فرمان داده است که در دنیا با پدر و مادر به نیکی رفتار کند؛ گرچه آن دو با تلاش از فرزند بخواهند که به الله تعالی کفر ورزد، بنابراین شما با پدرت به خوبی رفتار کن؛ گرچه رفتار او با شما بد باشد و باید بکوشی او را به‌سوی حق دعوت دهی شاید الله تعالى به وسیله‌ی تو، او را هدایت کند. جایز نیست که در کار گناه از او اطاعت نمایی.

همچنین شما را توصیه می‌کنیم که برای هدایت او از الله کمک بخواهی و بعد از الله تعالی خویشاوندان خود همچون عموهایت ودیگر کسانی که پدرت به آن‌‌ها احترام قایل است کمک بگیری شاید پدرت نصحیت آن‌‌ها را بپذیرد. از الله تعالی می‌خواهیم که ما، شما و پدرت را هدایت نماید و توفیق توبه نصوح بدهد. بی‌گمان الله شنوا و نزدیک است.

والسلام علیکم و رحمه الله وبرکاته.

شیخ ابن باز- مجموع فتاوی و مقالات متنوعة (۵/۳۵۴)