[۳] حکم ریا کاری
س: ریا کاری چه حکمیدارد؟
ج: ریا شرک اصغر است، زیرا انسان در عبادت شخص دیگری را با الله تعالى شریک قرار میدهد. ریا کاری احیاناً به شرک اکبر منتهی میشود.
امام ابن قیم: [۵۸۷] از شرک اصغر بعنوان (ریایاندک) تعبیر کرده است و این نشان میدهد که ریای زیاد به شرک اکبر ختم میشود.
الله تعالى میفرماید: ﴿قُلۡ إِنَّمَآ أَنَا۠ بَشَرٞ مِّثۡلُكُمۡ يُوحَىٰٓ إِلَيَّ أَنَّمَآ إِلَٰهُكُمۡ إِلَٰهٞ وَٰحِدٞۖ فَمَن كَانَ يَرۡجُواْ لِقَآءَ رَبِّهِۦ فَلۡيَعۡمَلۡ عَمَلٗا صَٰلِحٗا وَلَا يُشۡرِكۡ بِعِبَادَةِ رَبِّهِۦٓ أَحَدَۢا١١٠﴾ [الکهف: ۱۱۰]. «ای پیامبر بگو: من تنها انسانی چون شما هستم -فرقم این است که- به من وحی میشود که معبود شما یکی است، پس هرکس خواهان دیدار پروردگارش است باید کار شایسته انجام دهد و در پرستش پروردگارش کسی را با او شریک نسازد».
عمل صالح آن است که صحیح و خالصانه باشد و عمل خالصانه آن است که هدف از آن کسب رضای الله تعالى باشد و عمل زمانی صحیح میشود که مطابق شریعت الهی انجام بگیرد. پس آنچه برای غیر الله انجام گرفته و خارج از شریعت اسلامیباشد جزء اعمال صالح محسوب نمیشود و به خود انجام دهنده برگشت داده میشود؛ پیامبر اکرم ج فرموده است: «مَنْ عَمِلَ عملاً لَيْسَ عليه أمْرُنَا فهوردّْ». «هرکس عملی انجام دهد که مطابق دستور شریعت ما نباشد آن عمل مردود است».
«إِنَّمَا الأَعْمَالُ بِالنِّيَّاتِ، وَإِنَّمَا لِكُلِّ امْرِئٍ مَا نَوَى» [۵۸۸]. «قبولی اعمال به نیتها بستگی دارد، هرکس آنچه را که نیت میکند به آن میرسد».
بعضی از علما گفتهاند: که این دو حدیث ترازوی اعمال هستند، حدیث نیت ترازوی اعمال باطنی و حدیث اولی ترازوی اعمال ظاهری است.
شیخ ابن عثیمین- فتاوای عقیده. ص: (۱۹۹-۱۰۰)
[۵۸۷] اغاثة اللّهفان (۱/۵۹). [۵۸۸] بخاری (۱) و مسلم (۱۹۰۷).