فتاوای علمای حرمین در مورد مسائل فقهی معاصر

[۱] حج گناهان کبیره را از بین می‌برد

س۱: سخن از حج است، گفتیم که حج باعث محو گناهان می‌شود. حاجی، زمانی که از حج برمی‌گردد، همچون نوزادی می‌شود که تازه از شکم مادر متولد شده است؛ در حدیثی که پیامبر ج به یکی از یارانش فرمود: «ألم تعلم أن الإسلام يهدم ما قبله، وأن الحج يهدم ما قبله» [۱۰۲۱]. «آیا ندانست‌های که اسلام و حج، گناهان گذشته را از بین می‌برد».

آیا حدیث مذکور می‌تواند دلیلی باشد بر این که حج سبب بخشیده شدن گناهان کبیره نیز می‌شود؟

ج۱: ظاهر حدیث بدین شکل است که: «مَنْ حجّ فَلَمْ يَرْفُثْ وَلَمْ يَفْسُقْ». «کسی که به حج خانه‌ی الله برود و از آمیزش با همسرش و انجام معصیت پرهیز کند».

آری! اگر حج کننده با این شرایط حج کند، آن وقت است که: «رَجَعَ كَيومٍ وَلدَتْهُ اُمُّهُ» [۱۰۲۲]. «زمانی که از مراسم حج برگشت، گناهان او محو می‌شود و به حالت کودک بی‌گناهی در می‌آید که تازه از مادر متولد شده است».

همچنین ظاهر حدیث عمرو بن عاص س: اشاره دارد به این که: «أنَّ الحجَّ يَهْدِمُ مَا قَبْلَهُ» .«حج، گناهان گذشته را از بین می‌برد» ظاهر این حدیث جنبه عمومیت دارد، بنابراین حج جز کفر و شرک، بقیه‌ی گناهان را محو می‌سازد، ولی برای کفر، توبه لازم است.

س۲: برخی از علمای حدیث گفته‌اند: گناهان کبیره جز با توبه بخشیده نمی‌شوند!

ج۲: از ظاهر حدیث برمی‌آید که حج، گناهان کبیره را نیز از بین می‌برد و ما اجازه نداریم که بدون دلیل از ظاهر حدیث عدول و صرف نظر کنیم. آنچه که سائل از آن سؤال کرده است، نظریه‌ی برخی از علماست، این دسته از علما می‌گویند: از آنجا که نماز‌های پنج‌گانه با این که از حیث رتبه و درجه، بالاتر از حج قرار دارند و به نزد الله تعالى محبوبتر هستند با این وجود باعث محو گناهان کبیره نمی‌شوند، پس معلوم می‌شود که حج نیز چنین تأثیری ندارد. اما، ما می‌گوییم: از ظاهر حدیث چنین برمی‌آید که حج سبب بخشوده شدن کبایر نیز می‌شود. الله تعالى در کارهایش حکمت‌‌هایی دارد و در ثواب عبادات نمی‌توان قیاس کرد. شما که به این نیت حج کرده‌اید، شاید الله تعالى گناهان شما را ببخشد.

شیخ ابن عثیمین – مجموع فتاوی و رسائل (۲۱/۴۰)

[۱۰۲۱] مسلم (۱۲۱). [۱۰۲۲] بخاری (۱۵۲۱) و مسلم (۱۳۵۰).