[۱۴ ] حکم خوردن یا آشامیدن شخص روزه دار از روی فراموشی
س: انسان چه بسا در ایام ماه مبارک رمضان از روی فراموشی چیزی می‌خورد و پس از خوردن به یاد می‌آورد که روزه است: آیا در این صورت قضا بر او لازم است؟ با علم به این که پیامبر اکرم ج فرموده است: «من أفطر ناسياً.». هر‌کس از روی فراموشی چیزی بخورد... و در جای دیگر فرموده است: «رُفِعَ عن أمتي الخطا والنسيان وما استُكرهوا عليه» [۹۷۴] گناه خطا و اشتباه، فراموشی و اکراه از دوش امتم بر داشته شده است. با توجه به سخنان پیامبر ج آیا خوردن و آشامیدن از روی فراموشی روزه را می‌شکند؟
ج: کسی که از روی فراموشی در ایام ماه مبارک رمضان چیزی بخورد گناهی متوجه او نمی‌شود و بر او لازم است که روزه‌اش را به اتمام برساند و طبق صحیح ترین فتوا قضا بر او لازم نیست. فتوای امام شافعی و امام احمد نیز همین است. دلیل این حکم حدیثی است که بخاری و مسلم از پیامبر اکرم ج روایت کرده‌اند:
«مَنْ نَسِيَ وهو صائم فأكَلَ أو شَرِبَ فَلْيُتِمَّ صومَهُ فإنما أَطْعَمَهَ الله وسَقَاه» [۹۷۵].
هر شخص روزه داری که از روی فراموشی چیزی بخورد یا بیاشامد روزه‌ی خود را تمام کند زیرا (در حقیقت) الله تعالى به او طعام و شراب داده است.
«إذا أكل الصائمُ ناسياً أو شرب ناسياً فإنما هو رِزْقٌ ساقَهُ الله إليه، ولا قضاءَ عليه» [۹۷۶] . «اگر شخص روزه دار از روی فراموشی چیزی بخورد یا بیاشامد (در واقع) این رزقی است که الله تعالى به او عطا کرده است. و قضا بر او لازم نیست».
وبالله التوفیق، وصلی الله علی نبینا محمد و آله وصحبه وسلم
فتاوای انجمن دایمی مباحث علمی و افتا (۱۰/۲۶۹)
[۹۷۴] ابن ماجه (۲۰۴۵،۳۲۰۴) و ابن حبان (۷۲۱۹) و الطبرانی فی «الصغیر» (۷۶۵) و «الأوسط» (۸۲۷۳،۲۱۳۷) و «الکبیر» (۱۱۲۷۳) و الحاکم ۲/۱۹۸ (۲۸۰۱) و صححه و وافقه الذهبی. و صححه الألبانی فی «صحیح ابن ماجه» (۱۶۶۴،۱۶۶۲). [۹۷۵] مسند احمد۲/۳۹۵، ۴۲۵، ۴۸۹، ۴۹۱، ۴۹۳، ۵۱۳، ۵۱۴)، بخاری (۱۹۳۳، ۶۶۶۹)، و مسلم (۱۱۵۱)، الفاظ از مسلم است. [۹۷۶] سنن دارقطنی (۲/۱۷۸، ۱۷۹).