فتاوای علمای حرمین در مورد مسائل فقهی معاصر

[۲۸۸] سئوالاتی در مورد خضر ÷

س۱: آیا خضر ÷ در دریا‌ها و بیابآن‌‌ها نگهبانی می‌دهد؟ و کسانی را که گم می‌شوند کمک می‌کند؟

ج۱: قول صحیح این است که خضر ÷ قبل از رسالت پیامبر ج فوت کرده است.

خداوند می‌فرماید: ﴿وَمَا جَعَلۡنَا لِبَشَرٖ مِّن قَبۡلِكَ ٱلۡخُلۡدَۖ أَفَإِيْن مِّتَّ فَهُمُ ٱلۡخَٰلِدُونَ٣٤﴾ [الأنبیاء: ۳۴]. «پیشاپیش از تو (نیز) برای هیچ انسان‌هایی جاودانگی قرار ندادیم؛ (وانگهی آن‌ها که انتظار مرگ تو را می‏کشند؛ آیا اگر تو بمیری، آنان، جاوید خواهند بود»؟

بر فرض این‌که خضر ÷ زنده بوده تا پیامبر ج را ملاقات کند روایات دال بر این است که بعد از فوت پیامبر به یک مدت زمان مشخصی فوت کرده است.

پیامبر ج می‌فرماید: «أَرَأَيْتَكُمْ لَيْلَتَكُمْ هَذِهِ؟ فَإِنَّه علی رَأْسِ مِائَةِ سَنَة لَا يَبْقَى عَلَى وَجهِ الْـأَرْضِ مِمَّنْ هُوَ علیها الیوم أَحَد». «امشب را به خاطر بسپارید؛ زیرا پس از گذشت صد سال از این تاریخ، احدی از کسانی که روی زمین هستند، باقی نخواهند ماند» [۴۶۳].

با این وجود حالت خضر ÷ مانند دیگر مردگان می‌باشد که نه ندایی را می‌شنود و نه جواب کسی را می‌دهد. و نه گم شد‌های را راهنمایی می‌کند. و اگر زنده باشد و غائب، حالت او مانند دیگر غائبین می‌باشد. که دعا کردن و کمک خواستن از او در مشکلات و خوشی‌‌ها جایز نمی‌باشد.

خداوند می‌فرماید: ﴿فَلَا تَدۡعُواْ مَعَ ٱللَّهِ أَحَدٗا﴾ [الجن: ۱۸]. «پس هیچ‌کس را با خدا نخوانید».

وبالله التوفیق. و صلی الله علی نبینا محمد و آله و صحبه و سلم

انجمن دائم پژوهش‌‌های علمی و افتا۳/۲۰۹، ۲۰۸

س۲: خضر ÷ نبی بوده یا انسان صالح؟

ج۲: قول صحیح این است که خضر ÷ نبی بوده به دلیل حکایت خداوند در سوره کهف: خضر، کشتی که از مساکین بود و در دریا کار می‌کرد را سوراخ کرد، پسر بچ‌های که مرتکب هیچ جرمی نشده بود را به قتل رساند، دیوار دو یتیم آبادی که از موسی و خضر پذیرایی نکردند را تعمیر کرد، و چون موسی ÷ بر عمل‌کرد خضر ÷ اعتراض کرد خضر سبب این کار‌ها را بر او بیان کرد: که هر آن عملی که انجام داده به وحی از طرف الله بوده.

خداوند می‌فرماید: ﴿وَمَا فَعَلۡتُهُۥ عَنۡ أَمۡرِيۚ ذَٰلِكَ تَأۡوِيلُ مَا لَمۡ تَسۡطِع عَّلَيۡهِ صَبۡرٗا﴾ [الکهف: ۸۲]. «و من آن (کارها) را خود سرانه انجام ندادم، این بود راز کارهایی که نتوانستی در برابر آن‌ها شکیبایی به خرج دهی».

وبالله التوفیق. و صلی الله علی نبینا محمد و آله و صحبه و سلم

انجمن دائم پژوهش‌‌های علمی و افتا۳/۲۱۱، ۲۱۲

[۴۶۳] احمد (۲/۸۸، ۱۲۱، ۱۳۱) بخاری (۱۱۶، ۵۶۴، ۶۰۱) مسلم (۲۵۳۷).