فتاوای علمای حرمین در مورد مسائل فقهی معاصر

[۱۳۷] پیامدهای اجتماعی رشوه

س: پدیده‌ی رشوه خواری چه عواقب سوء اجتماعی در جامعه مسلمانان بدنبال خواهد داشت؟

ج: آثار سوء رشوه خواری عبارتند: ظلم در حق توده‌‌های مستضعف، تضییع حقوق این بیچارگان، در صورت امتیاز دادن به آنان، گرفتن رشوه‌‌های سنگین، سقوط فضایل اخلاقی قضات، مسئولین و کارمندانی که رشوه دریافت می‌کنند. ضعف ایمان رشوه خواران. گرفتار خشم الهی در دنیا و آخرت، دانستن این مطلب لازم است که الله تعالى خلاف کاران را مهلت می‌دهد و از وضع و حال آنان غافل نیست، الله تعالى برخی از ظالمان را در دنیا پیش از آخرت به سزای اعمالشان می‌رساند و سهم بزرگ عذابشان در قیامت در انتظارشان است...

در حدیث صحیح آمده است که رسول الله ج فرموده‌اند: «مَا مِنْ ذنْبٍ أَجْدَرُ أَنْ يُقحَّلَ اللهُ تعالى يَصاحِبهِ الْـعُقُوْبَةَ فيِ الدُّنْياَ مَعَ ما يَدَّ جِزو لَهُ فِي الآخِرَةِ: مِثْلُ الْـبَغْيِ وقَطِيْعةِ الرَّحِمِ» [۱۲۶۳]. «ظلم و قطع رابطه خویشاوندی از همه گناهان شایسته تراند که الله تعالى عذاب آن‌‌ها را در دنیا به صاحبش رسانده و علاوه از آن عذاب آخرت آن را هم برایش ذخیره کند».

بدون تردید رشوه و همه‌ی انواع ظلم از مواردی هستند که الله ﻷ حرام نموده است، در صحیح بخاری و مسلم روایت است که رسول الله ج فرموده‌اند: «إنَّ اللَّـهَ لَيُمْلِي لِلظَّالِمِ حَتَّى إِذَا أَخَذَهُ لَمْ يُفْلِتْهُ» [۱۲۶۴]. «همانا الله به فرد ستمگر، مهلت می‌دهد ولی هنگامی که او را مؤاخذه کند، رهایش نمی‌سازد». سپس رسول الله ج این آیه را تلاوت کرد: ﴿وَكَذَٰلِكَ أَخۡذُ رَبِّكَ إِذَآ أَخَذَ ٱلۡقُرَىٰ وَهِيَ ظَٰلِمَةٌۚ إِنَّ أَخۡذَهُۥٓ أَلِيمٞ شَدِيدٌ١٠٢﴾ [هود: ۱۰۲]. «مؤاخذه‌ی پروردگارت چنین است هرگاه بخواهد آبادی هایی را مؤاخذه کند که ستم کرده اند، همانا عقاب الله تعالى دردناک و سخت خواهد بود».

[۱۲۶۳] احمد (۵/۳۸)، اب داود (۴۹۰۲)، ترمذی (۵۲۱۱)، و قال «حسن صحیح»، ابن ماجه (۴۲۱۱)، حاکم ۲/۳۵۶ (۳۳۵۹) و صحییه و وافقه الذهبی. [۱۲۶۴] بخاری (۴۶۸۶) و مسلم (۲۵۸۳).