فتاوای علمای حرمین در مورد مسائل فقهی معاصر

فهرست کتاب

[۳۴] مجبور کردن چیست؟ و حکم آن چیست؟

[۳۴] مجبور کردن چیست؟ و حکم آن چیست؟

س: بعضی از مردم فرزندانشان را با کلماتی همچون تو باید چنین کنی و... آن‌‌ها را به انجام کار‌هایی ملزم می‌نمایند و بر این باورند که این تحریج و در مشقت‌انداختن بر فرد مقابل لازم الاجرا است، معنی تحریج چیست؟ و حکم آن در شریعت چه می‌باشد؟

ج: تحریج یعنی قرار دادن فرد در مشقت و سختی، و این چیزی است که الله تعالی آن را نفی کرده و فرموده است: ﴿وَمَا جَعَلَ عَلَيۡكُمۡ فِي ٱلدِّينِ مِنۡ حَرَجٖ [الحج: ۷۸] «و دردین کارهای سنگین و دشوار را بر دوش شما نگذاشته است».

نیز می‌فرماید: ﴿مَا يُرِيدُ ٱللَّهُ لِيَجۡعَلَ عَلَيۡكُم مِّنۡ حَرَجٖ [المائدة: ۶]. «الله نمی‌خواهد شما را به مشقت بیندازد».

ملزم کردن فرزندان از سوی پدرشان به انجام کاری یا مجبور نمودن آن‌‌ها به نکردن کاری (اگر مصلحت است) فرزندان باید از پدرشان اطاعت کنند، امّا الزامی نیست. بخصوص اگر آن چه پدر او را ملزم به انجام آن می‌نماید گناه باشد؛ اگر فرزند مخالفت کند بر پدرش کفاره لازم نمی‌شود و این قسم شمرده نمی‌شود. والله اعلم

ابن جبرین، فتوایی که در تاریخ ۹/۳/۱۴۲۱ امضا نموده است