[۱۰۴] آیا شناخت وقت خسوف و کسوف از علم غیب محسوب میشود؟
س: روزنامه (شهر) در شماره (۵۴۰۲) در تاریخ ۴/۳/۱۴۰۲ طی اعلامیهای منتشر کرد: یک ماه گرفتگی کلی در روز شنبه آینده بوقوع میپیوندد که از ساعت هشت و نیم شب آغاز میشود و ماه گرفتگی جزئی در روز یکشنبه بعد از نیمه شب در دقیقه ۳۸ برطرف خواهد شد. ماه از سآیهی زمین در ساعت یک و سی و هفت دقیقه صبح بیرون میآید. این خبر طبق اعلامیهی مذکور رخ داد. شما در این زمینه چه توضیحی دارید.
ج: وقت خورشید گرفتگی و ماه گرفتگی و همچنین کلی و جزئی بودن آن، گاهی از طریق محاسبات نجومی شناخته میشود. در این امر هیچ تعجبی وجود ندارد، زیرا شناخت آن نسبت به همه افراد از امور غیبی محسوب نمیشود، بلکه این امر تنها در مورد کسانی غیب به شمار میرود که از علم نجوم و ستاره شناسی نا آشنا باشند. کسی که در علم نجوم و ستاره شناسی آگاهی داشته باشد، در حق او چنین تشخیصی علم غیب محسوب نمیشود؛ چون او به وسیلهی اسباب میتواند حدوث این اتفاق را پیش بینی بکند. این امر منافی این نیست که کسوف و خسوف از نشانههای الله تعالی هستند. ولی نباید کاملاً این گزارشات را قطعی دانست و همیشه حرف آنها را تصدیق کرد، چون احیاناً به خطا میروند.
آنچه در مورد کسوف و خسوف قابل اعتماد است حدیث رسول الله ج است که میفرماید: «إِنَّ الشَّمْسَ وَالْـقَمَرَ آيَتَانِ مِنْ آيَاتِ اللَّـهِ، لَا يَنْخَسِفَانِ لِمَوْتِ أَحَدٍ ولا لِحَيَاتِهِ، ولكن الله يرسلهما يُخَوِّفُ بهما عباده، فإذا رأيتم ذَلكَ فَصَلُّوا وَادْعُوا حَتَّى يُكْشَفَ مَا بِكُمْ» [۸۳۶]. «بیگمان خورشید و ماه از نشانههای الله تعالى هستند که به خاطر مرگ و یا زندگی هیچکس گرفته نمیشود، لیکن الله خسوف و کسوف را برای ترساندن بنده هایش به وجود میآورد، پس هرگاه چنین حالتهایی را دیدید نماز بخوانید و دعا کنید تا آن حالت برطرف شود».
و بالله التوفیق، وصلی الله علی نبینا محمد وآله و صحبه وسلم
فتوای انجمن دایم پژوهشهای علمی و افتا (۸/۳۲۲)
[۸۳۶] بخاری (۱۰۴۰-۱۰۶۳) و مسلم (۹۰۱-۹۱۵) با الفاظ متقارب.