فتاوای علمای حرمین در مورد مسائل فقهی معاصر

[۱۱۵] حکم همنشینی با سخن چین و غیبت کننده

س: گروهی هستند که سرگرمی مجلس آن‌‌ها غیبت و سخن چینی و ورق بازی و غیره است؛ آیا همنشینی با این‌‌ها جایز است، گفتنی است که آن‌‌ها دوستان من هستند و با بیشترشان رابطه برادری و فامیلی و دوستی دارم؟

ج: این گروهی که سرگرمی مجلس آن‌‌ها خوردن گوشت برادران مرده‌ی شان می‌باشد این‌‌ها در حقیقت احمق نادان هستند؛ چون خداوند متعال می‌فرماید: ﴿وَلَا يَغۡتَب بَّعۡضُكُم بَعۡضًاۚ أَيُحِبُّ أَحَدُكُمۡ أَن يَأۡكُلَ لَحۡمَ أَخِيهِ مَيۡتٗا فَكَرِهۡتُمُوهُ﴾ [الحجرات: ۱۲]. «و غیبت یکدیگر را نکنید آیا فردی از شما دوست دارد که گوشت برادر مرده‌ی خویش را بخورد، آن را ناپسند می‌دانید».

پس این‌‌ها که در مجالسشان گوشت مردم را می‌خورند گناه کبیر‌های مرتکب شده‌اند، و شما باید آن‌‌ها را نصیحت کنید؛ اگر پذیرفتند و عادت خود را ترک کردند چه خوب، و گرنه بر تو واجب است که با آن‌‌ها همنشین نشوی؛ چون خداوند متعال می‌فرماید: ﴿وَقَدۡ نَزَّلَ عَلَيۡكُمۡ فِي ٱلۡكِتَٰبِ أَنۡ إِذَا سَمِعۡتُمۡ ءَايَٰتِ ٱللَّهِ يُكۡفَرُ بِهَا وَيُسۡتَهۡزَأُ بِهَا فَلَا تَقۡعُدُواْ مَعَهُمۡ حَتَّىٰ يَخُوضُواْ فِي حَدِيثٍ غَيۡرِهِۦٓ إِنَّكُمۡ إِذٗا مِّثۡلُهُمۡۗ إِنَّ ٱللَّهَ جَامِعُ ٱلۡمُنَٰفِقِينَ وَٱلۡكَٰفِرِينَ فِي جَهَنَّمَ جَمِيعًا١٤٠﴾ [النساء: ۱۴۰]. «و در کتاب بر شما نازل کرده که هرگاه شنیدید که به آیات خدا کفر ورزیده می‌شود و مسخره می‌شوند با (کسانی که چنین می‌کنند) منشین تا به سخن دیگری بپردازند، (اگر با آن‌‌ها بنشینید) شما مانند آن‌‌ها هستید، بیگمان خداوند منافقان و کافران را همه در دوزخ گرد می‌آورد».

پس وقتی که الله تعالى همنشینان کسانی را که به آیات الهی کفر ورزیده و مسخره می‌کنند از آن‌‌ها قرار داده – با این که کفر ورزیدن و مسخره‌ی آیات گناه بزرگی است و فرد از دایره‌ی دین خارج می‌کند – بنابراین هر کسی با گناهکارانی که گناهانی کوچکتر از آن مرتکب می‌شوند همنشین باشد او نیز مانند آن‌هاست، پس کسی که در جلسه‌ی غیبت نشسته مانند کسی است که غیبت می‌کند و گناهکار است.

شما باید از مجلس کسانی که غیبت می‌کنند، جدا شوی و با آن‌‌ها ننشینی. و این که شما با آن‌‌ها رابط‌های قوی داری و آن‌‌ها دوستان شما هستند، در قیامت برای شما سودی نخواهد داشت. و قتی در قبرت تن‌‌ها باشی این رابطه و دوستی برایت کاری نخواهد کرد، و به زودی تو از آن‌‌ها یا آن‌‌ها از تو جدا خواهند شد، و هر‌یک با عمل خود تن‌‌ها می‌شود.

خداوند متعال در قرآن کریم می‌فرماید: ﴿ٱلۡأَخِلَّآءُ يَوۡمَئِذِۢ بَعۡضُهُمۡ لِبَعۡضٍ عَدُوٌّ إِلَّا ٱلۡمُتَّقِينَ٦٧﴾ [الزخرف: ۶۷]. «دوستان در آن روز دشمن یکدیگر می‌شوند به جز پرهیزگاران».

از فتاوای شیخ ابن عثیمین – جمع آوری: اشرف عبدالمقصود ۲/۳۹۴.