فتاوای علمای حرمین در مورد مسائل فقهی معاصر

فهرست کتاب

[۱۳] حل مشکل تعدد گروه‌های دعوی و اختلافات موجود

[۱۳] حل مشکل تعدد گروه‌های دعوی و اختلافات موجود

س: وظیفه‌ی علما در خصوص کثرت گروه‌ها و جمعیت‌‌ها در کشور‌های اسلامی و غیر اسلامی و اختلافات موجود میان آن‌‌ها چیست؟ در واقع هر‌یک از گروه‌ها دیگری را به گمراهی متهم و محکوم می‌کنند آیا مناسب نمی‌دانید در زمینه‌ی حل اختلاف و روشن شدن آن مداخله شود تا این اختلاف تشدید نشود و عواقب وخیم‌آن گریبانگیر مسلمانان نگردد.

ج: رسول الله ج برای ما یک راه را بیان کرده است که باید آن را بپیماییم و آن راه مستقیم الله و برنامه‌ی استوار دین است. الله می‌فرماید: ﴿وَأَنَّ هَٰذَا صِرَٰطِي مُسۡتَقِيمٗا فَٱتَّبِعُوهُۖ وَلَا تَتَّبِعُواْ ٱلسُّبُلَ فَتَفَرَّقَ بِكُمۡ عَن سَبِيلِهِۦۚ ذَٰلِكُمۡ وَصَّىٰكُم بِهِۦ لَعَلَّكُمۡ تَتَّقُونَ١٥٣ [الأنعام: ۱۵۳]. «این راه (که من آن را برایتان ترسیم و بیان کردم) راه مستقیم من است از آن پیروی کنید و از [راه‌های باطلی که شما را از آن نهی کردم] پیروی نکنید که شما را از راه الله پراکنده می‌سازد. این‌ها چیزهایی است که الله شما را بدان توجیه می‌کند تا پرهیزگار شوید».

الله‌تعالى امت محمد ج را از تفرقه و اختلاف نهی می‌کند، چرا که این از بزرگ‌ترین اسباب شکست و تسلط دشمن است و می‌فرماید: ﴿وَٱعۡتَصِمُواْ بِحَبۡلِ ٱللَّهِ جَمِيعٗا وَلَا تَفَرَّقُواْ [آل عمران: ۱۰۳]. «همگی به ریسمان الله چنگ بزنید و پراکنده نشوید».

الله تعالی می‌فرماید: ﴿شَرَعَ لَكُم مِّنَ ٱلدِّينِ مَا وَصَّىٰ بِهِۦ نُوحٗا وَٱلَّذِيٓ أَوۡحَيۡنَآ إِلَيۡكَ وَمَا وَصَّيۡنَا بِهِۦٓ إِبۡرَٰهِيمَ وَمُوسَىٰ وَعِيسَىٰٓۖ أَنۡ أَقِيمُواْ ٱلدِّينَ وَلَا تَتَفَرَّقُواْ فِيهِۚ كَبُرَ عَلَى ٱلۡمُشۡرِكِينَ مَا تَدۡعُوهُمۡ إِلَيۡهِۚ ٱللَّهُ يَجۡتَبِيٓ إِلَيۡهِ مَن يَشَآءُ وَيَهۡدِيٓ إِلَيۡهِ مَن يُنِيبُ١٣ [الشوری: ۱۳]. «الله جل جلاله آیینی را برای شما مؤمنان بیان داشته و روشن نموده است که آن را به نوح توصیه کرده است. و ما آن را به تو وحی، و به ابراهیم و موسی و عیسی سفارش نمودیم. (به همه آنان سفارش نمودم که اصول) دین را پا برجا دارید و در آن تفرقه نکنید و اختلاف نورزید، این چیزی که شما بر مشرکان می‌خوانید بر مشرکان سخت گران می‌آید. الله تعالى هر که را بخواهد برای این دین بر می‌گزیند و هر که (از دشمنانگی با دین دست بکشد) و به‌سوی آن برگردد، بدان رهنمون می‌گرداند».

این دعوت، دعوتی الهی است. دعوتی به‌سوی اتحاد کلمه و نزدیک بودن و مأنوس شدن با یکدیگر است. هرگاه گروه‌‌ها در سرزمینی در جهت خیر و همکاری و تعاون بر نیکی و تقوی بین مسلمانان زیاد شود، آن‌هم بدون آن که اهداف و خواسته‌هایشان مختلف باشد، سبب خیر و برکت و فواید بزرگی می‌شود. اما اگر هر گروهی دیگری را محکوم به گمراهی کند و اعمالش را رد کند، در چنین وضعیتی ضرر و زیان آن‌‌ها بسیار می‌باشد و عواقب آن خطرناک است. وظیفه‌ی علما این است که حقیقت را بیان کنند و اختلاف بین آن‌‌ها را توضیح دهند و گروه‌‌ها را برای سیر در راهی که الله آن را ترسیم نموده و رسول الله ج به آن فراخوانده است، نصیحت کنند.

هر‌کس به خاطر مصالح شخصی و اهدافی که الله می‌داند، به سرکشی خود ادامه داد باید به جامعه معرفی شود و به افرادی که درپی حق هستند اعلام کنند که از آن‌‌ها برحذر باشند تا از راه و روش آن‌‌ها دوری کنند. افراد بی‌خبر از اهدافشان به گروه آن‌‌ها نپیوندند تا گمراه نشوند و از را ه راستی که الله به پیروی از آن دستور داده است، منحرف نشوند: ﴿وَأَنَّ هَٰذَا صِرَٰطِي مُسۡتَقِيمٗا فَٱتَّبِعُوهُۖ وَلَا تَتَّبِعُواْ ٱلسُّبُلَ فَتَفَرَّقَ بِكُمۡ عَن سَبِيلِهِۦۚ ذَٰلِكُمۡ وَصَّىٰكُم بِهِۦ لَعَلَّكُمۡ تَتَّقُونَ١٥٣ [الأنعام: ۱۵۳]. «این راه (که من آن را برای‌تان ترسیم و بیان کردم) راه مستقیم من است از آن پیروی کنید و از (راه‌های باطلی که شما را از آن نهی کردم) پیروی نکنید که شما را از راه الله پراکنده می‌سازد، این‌ها چیزهایی است که الله شما را بدان سفارش می‌کند تا پرهیزگار شوید».

شکی نیست که کثرت فرقه‌‌ها و گروه‌‌ها در جامعه‌ی اسلامی چیزی است که در درجه‌ی اول شیطان و در درجه‌ی دوم دشمنان اسلام بر آن حریص هستند، چرا که اتحاد کلمه مسلمانان و وحدت‌شان و تشخیص خطری که آن‌‌ها را تهدید می‌کند و عقیده‌ی‌شان را هدف قرار داده و آن‌‌ها را در جهت مبارزه با دشمنان فعال‌تر می‌کند و باعث قرار گرفتن شان در یک صف و موجب حفظ مصلحت مسلمانان و دوری خطر از دین و سرزمین و برادران‌شان می‌گردد. این راهی است که دشمنان انسی و جنی از آن راضی نیستند. آن‌‌ها تلاش می‌کنند تا بین مسلمانان تفرقه بوجود بیاورند و بذر دشمنی بین‌مسلمانان بکارند.

از الله تعالی می‌خواهیم مسلمانان را بر پیروی از حق متحد گرداند و فتنه و گمراهی را از جوامع آن‌‌ها دور کند که او بر این کار قادر است.

شیخ ابن باز- مجموع فتاوی و مقالات متنوعة (۵/۲۰۲- ۲۰۴)