فتاوای علمای حرمین در مورد مسائل فقهی معاصر

[۲۰۷] حکم برگذاری مراسم جشن تولد

س:حکم جشن گرفتن به مناسبت گذشت یک یا دو سال بیشتر یا کمتر از تولد شخص چیست؟ این عید را عید میلاد یا خاموش کردن شمع می‌نامند؟ حضور در چنین مهمانی‌هایی، چه حکمی‌دارد؟ آیا اگر فردی به چنین جشنی دعوت شود، اجابت کند؟ پاسخ ما را بدهید، اجر شما با الله!.

ج: ادله‌ی شرعی از قرآن و سنت، بیانگر این است که جشن تولد از بدعت‌‌های نوپیدای در دین است که در شریعت مطهر اصل و ریش‌های ندارد واجابت چنین دعوتی جایز نیست؛ زیرا اجابت این نوع دعوت، تایید و تشویق عمل بدعت است.

الله تعالى می‌فرماید: ﴿أَمۡ لَهُمۡ شُرَكَٰٓؤُاْ شَرَعُواْ لَهُم مِّنَ ٱلدِّينِ مَا لَمۡ يَأۡذَنۢ بِهِ ٱللَّهُ﴾ [الشوری: ۲۱]. «آیا آنان معبودانی دارند که بدون اذن الله آئینی برای آن‌ها ساختند».

و می‌فرماید: ﴿ثُمَّ جَعَلۡنَٰكَ عَلَىٰ شَرِيعَةٖ مِّنَ ٱلۡأَمۡرِ فَٱتَّبِعۡهَا وَلَا تَتَّبِعۡ أَهۡوَآءَ ٱلَّذِينَ لَا يَعۡلَمُونَ١٨ إِنَّهُمۡ لَن يُغۡنُواْ عَنكَ مِنَ ٱللَّهِ شَيۡ‍ٔٗاۚ وَإِنَّ ٱلظَّٰلِمِينَ بَعۡضُهُمۡ أَوۡلِيَآءُ بَعۡضٖۖ وَٱللَّهُ وَلِيُّ ٱلۡمُتَّقِينَ١٩﴾ [الجاثیه: ۱۸ – ۱۹]. «سپس تو را بر شریعت و آئین حق قرار دادیم، از آن پیروی کن و از هوس‌های کسانی که آگاهی ندارند پیروی نکن، آن‌ها هرگز نمی‌توانند تو را در برابر الله بی‌نیاز کنند و از عذابش برهانند و ظالمان یار و یاور یکدیگرند، اما الله یار و یاور پرهیز گاران است».

و می‌فرماید: ﴿ٱتَّبِعُواْ مَآ أُنزِلَ إِلَيۡكُم مِّن رَّبِّكُمۡ وَلَا تَتَّبِعُواْ مِن دُونِهِۦٓ أَوۡلِيَآءَۗ قَلِيلٗا مَّا تَذَكَّرُونَ٣﴾ [الأعراف: ۳]. «و از چیزی که از طرف پروردگارتان بر شما نازل شده پیروی کنید و از اولیا و معبودهای دیگر جز او پیروی نکنید، اما کمتر متذکر می‌شوید».

از پیامبر ج در حدیث صحیحی ثابت است که می‌فرماید: «مَن عَمِلَ عَمِلاً لَيسَ عَلَيهِ أمرُنا فَهُوَ رَدٌّ»: «هر‌کس عملی انجام دهد که از [دین] ما نباشد، آن عمل مردود است».

و می‌فرماید: «خَيرَ الحَديثِ كِتابُ اللهِ، وخَيرَ الهَديَ هَديُ مُحَمَّدٍ ج، وشَرَّ الأُمُورِ مُحدَثاتُها، وكُلَّ بِدعَةٍ ضَلالَةٌ». «بهترین حدیث کتاب الله است و بهترین راه و روش، راه و روش محمد ج و بدترین امور مسایل نو است و هر بدعتی گمراهی است» [۳۴۳]. به همین معنا احادیث زیادی وجود دارد.

وانگهی این جلسات علی رغم بدعت و منکر بودن هیچ اصلی در شریعت ندارد، با این حال مشابهت به یهود و نصاری است، چرا که آن‌‌ها جشن تولد می‌گیرند و پیامبر ج در حالی که نسبت به این گونه اعمال هشدار می‌دهد، می‌فرماید: «لَتَتَّبِعُنَّ سَنَنَ مَن كانَ قَبلَكُم شِبراً شِبراً وذِراعاً بِذِراعٍ؛ حتّي لَو دَخَلُوا جُحرَ ضَبِّ تَبِعتُمُوهُم. قُلنا: يا رَسُولَ اللهِ. اليَهُودُ والنَّصاري؟ قالَ: فَمَن؟!»«حتماً راه و روش کسانی پیش از خود را (اهل کتاب، یهود و نصاری) وجب به وجب و ذراع به ذراع پیروی خواهید کرد، تا جایی که اگر به سوراخ سوسماری داخل شوند شما از آن‌‌ها پیروی خواهید کرد، گفتیم:‌ای رسول الله ج ! منظور یهود و نصاری است؟ فرمود: پس کیست»؟ و معنای این که پیامبر ج می‌فرماید: پس کیست؟ [۳۴۴] منظور این است که آن‌‌ها مشخص هستند.

و می‌فرماید: «مَن تَشَبَّهَ بِقَومٍ فَهُوَ مِنهُم». «هرکس خود را مشابه قومی کند از همآن‌هاست» [۳۴۵]. و احادیث به همین معنا زیاد است. الله همگان را به آن چه می‌پسندد، توفیق دهد.

از شیخ ابن باز – مجموع فتاوا ومقالات متنوعة (۴/۲۸۳)

[۳۴۳] مسلم (۸۶۷). [۳۴۴] بخاری (۳۴۵۶)ومسلم (۲۶۶۹). [۳۴۵] تخریج آن در فتوای (۱۵۹) ذکر گردید.