فتاوای علمای حرمین در مورد مسائل فقهی معاصر

[۴] حکم گفتن (والله) به صورت مستمر....و کفارهء یمین

س) بیشتر وقت‌‌ها هنگامی که حرف می‌زنم می‌گویم (والله) آیا این قسم است ؟و اگر سوگند را بشکنم چگونه کفاره آن را بدهم؟

ج) اگر مرد یا زن مسلمانی که مکلف است بگوید (والله) فلان کار را می‌کنم یا نمی‌کنم، و از روی قصد و تصمیم این را بگوید، مثلاً: بگوید (والله) به دیدن فلانی نمی‌روم، یا بگوید: (والله) به دیدن فلانی می‌روم، دو بار یا بیشتر بگوید، اگر سوگندش را بشکند به این صورت که آنچه را که بر آن سوگند خورده که انجام نمی‌دهد، انجام دهد یا آنچه را که سوگند خورده که انجام می‌دهد انجام ندهد، کفارهء قسم بر او لازم می‌شود، یعنی: اگر سوگندش را شکست، باید به ده نفر نیازمند، غذا یا لباس بدهد، یا برد‌های را آزاد کند، و مقدار خوراک تقریباً یک و نیم کیلو از خوراکی که در آن شهر مورد مصرف قرار می‌گیرد، از قبیل: خرما، برنج، لباس و غیره به‌انداز‌های باشد که برای رفع نیاز کفایت می‌کند، مثل: پیراهن، شلوار یا چادر.

اگر نتوانست یکی از این سه کار را انجام دهد باید سه روز روزه بگیرد، چون خداوند متعال می‌فرماید: ﴿لَا يُؤَاخِذُكُمُ ٱللَّهُ بِٱللَّغۡوِ فِيٓ أَيۡمَٰنِكُمۡ وَلَٰكِن يُؤَاخِذُكُم بِمَا عَقَّدتُّمُ ٱلۡأَيۡمَٰنَۖ فَكَفَّٰرَتُهُۥٓ إِطۡعَامُ عَشَرَةِ مَسَٰكِينَ مِنۡ أَوۡسَطِ مَا تُطۡعِمُونَ أَهۡلِيكُمۡ أَوۡ كِسۡوَتُهُمۡ أَوۡ تَحۡرِيرُ رَقَبَةٖۖ فَمَن لَّمۡ يَجِدۡ فَصِيَامُ ثَلَٰثَةِ أَيَّامٖۚ ذَٰلِكَ كَفَّٰرَةُ أَيۡمَٰنِكُمۡ إِذَا حَلَفۡتُمۡ﴾ [المائدة: ۸۹]. «خداوند شما را به خاطر سوگندهای بیهوده و بی‌اراده مؤاخذه نمی‌کند؛ ولی شما در برابر سوگندهایی که از روی قصد و اراده خورده اید، مؤاخذه می‌کند. کفارهء این گونه سوگندها عبارت است از: خوراک دادن به ده نفر مستمند از غذاهای معمولی و متوسطی که با خانواده می‌خورید، یا جامه دادن به ده نفر از مستمندان یا آزاد کردن برده ای؛ اما اگر کسی نیافت سه روز، روزه بگیرد. این کفاره سوگند هایی است که می‌خورید».

اما اگر بدون اراده، قسم بر زبانش بیاید این قسم لغو شمرده می‌شود و دادن کفاره لازم نیست.

دلیلش آیة مذکور است که می‌فرماید: ﴿لَا يُؤَاخِذُكُمُ ٱللَّهُ بِٱللَّغۡوِ فِيٓ أَيۡمَٰنِكُمۡ﴾ [المائدة: ۸۹]. «خداوند شما را به خاطر سوگندهای بیهوده و بی‌اراده مؤاخذه نمی‌کند».

اگر شخصی برای یک کار، چند بار قسم خورد، فقط یک کفاره بر او لازم می‌شود، اما اگر بر چندین کار قسم یاد نمود، مثل اینکه بگوید: (والله) به دیدار فلانی نمی‌روم، (والله) با فلانی حرف نمی‌زنم، (والله) فلانی را خواهم زد. پس اگر در هر کدام از این کار‌ها سوگندش را بشکند، برای هر یکی کفار‌های لازم می‌شود.

اگر در همه این چیز‌ها سوگندش را بشکند برای هر یکی کفار‌های جدا لازم می‌شود.

شیخ ابن باز – فتاوی المرأة ص.۱۴۵