فتاوای علمای حرمین در مورد مسائل فقهی معاصر

[۱۱۷] حکمت ازدواج پیامبر ج با نه زن

س: چرا پیامبر ج با مجموع‌های از زنان ازدواج نمود؟

ج: الله تعالی حکمت فراوان و به جا دارد. ازجمله حکمت او این است که در ادیان گذشته و در شریعت پیامبر ما محمد ج اجازه داده که مردان با بیش از یک زن ازدواج نمایند. چند همسری ویژه‌ی پیامبر ما محمد ج نبوده است. یعقوب ÷ دو زن داشته است.

سلیمان بن داود ÷ نود و نه زن داشت و در یک شب با همه همبستر شد به این امید که الله تعالی از هریک به او پسری بدهد که در راه الله جهاد کند.

این کار از امور بدعت و نو پیدا در شریعت نیست. همچنین با عقل و فطرت تضادی ندارد؛ بلکه مقتضای حکمت است. چون بر حسب آمار گیری‌‌هایی که همواره انجام می‌شوند تعداد زنان از مردان بیشتر است. گاهی مرد از چنان توان جنسی‌ای برخوردار است که باید با بیش از یک زن ازدواج نماید تا غریزه‌اش را از راه حلال اشباع نماید. گاهی زن دچار بیماری‌هایی از قبیل حیض و نفاس می‌شود که مرد نمی‌تواند غریزه‌اش را اشباع نماید؛ بنابراین نیاز پیدا می‌کند که زن دیگری داشته باشد تا از راه حلال غریزه‌اش را اشباع نماید و از گناه دور بماند.

وقتی که چند همسری از نظر عقلی، فطری، و شرعی مباح و جایز است. و پیامبران گذشته این کار را کرده‌اند و ممکن است ضرورت باشد؛ پس اگر پیامبر ما محمد ج چنین کاری کرده نباید تعجب کرد. ازدواج پیامبر ج با جمعی از زنان حکمت ‌هایی دارد که علما ذکر کرده‌اند، برخی عبارتند از:

رسول الله ج با این ازدواج‌‌ها پیوند و رابطه‌اش را با بعضی از قبیله‌‌ها مستحکم می‌نمود به امید آن که از این راه اسلام قوت بگیرد و زمینه‌ی گسترش آن فراهم شود. زیرا فامیل شدن محبت را بیشتر می‌کند و پیوند‌‌های برادری و محبت را مستحکم می‌نماید.

از آن جمله این که رسول الله ج می‌خواست برخی از بیوه زنان را پناه دهد و آن‌‌ها در کنار فردی بهتر از شوهرانشان که آن‌‌ها را از دست داده‌اند قرار بگیرند. این کار، آنان را شادمان می‌نمود و مصیبت شان را جبران می‌کرد و به عنوان سنت و امری پسندیده برای امّت قرار گرفت. کسانی که در جهاد شهید می‌شدند، همسرانشان را به عقد ازدواج خود در می‌آوردند و این گونه به آن‌‌ها احسان می‌کردند.

یکی این که به امید زیاد شدن جمعیت و نسل که امری فطری است و سبب بیشتر شدن جمعیت امت می‌شود و فرزندانی به دنیا خواهند آمد که دین را یاری می‌دهند چنین کرد.

از آن جمله یکی این که رسول الله ج با زنان زیادی ازدواج کرد و این گونه تعداد زنان معلّم و راهنما که سیرت و رفتار داخل خانه او را فرا گرفتند، زیاد نمود. انگیزه‌ی رسول الله ج از ازدواج با جمع زیادی از زنان فقط شهوترانی نبوده است؛ زیرا از زنان رسول الله ج فقط عایشه ل دوشیزه و کم سن و سال بود. بقیه زنانش بیوه بودند. اگر انگیزه‌اش از چند همسری شهوترانی و غریزه‌ی جنسی می‌بود، ایشان ج با دوشیزگان کم سن و سال ازدواج می‌کرد. بخصوص بعد از هجرت و پیروزی‌‌ها و بعد از آن که دولت اسلامی‌برپا شد و مسلمین قدرت یافتند و تعدادشان زیاد شده بود. هر خانواد‌های دوست داشت که با رسول الله ج وصلت نماید. دوست داشت که رسول الله ج از میان آن‌‌ها زن بگیرد؛ اما رسول الله ج چنین نکرد. بلکه به خاطر مناسبت‌‌های خوب و انگیزه‌‌های والا ازدواج می‌کرد.

هر‌کس شرایط ازدواج ایشان ج با هر‌یک از زنانش را بررسی کند، مسئله برایش واضح می‌شود. همچنین اگر رسول الله ج شهوتران می‌بود، رفتارش در دوران جوانی که تن‌‌ها زنش خدیجه بنت خویلد ل که از رسول الله ج به لحاظ سنی بزرگتر بود؛ مشخص می‌کرد.

ایشان در رعایت نوبت بین زنهایش که از نظر سنی و زیبایی متفاوت بودند؛ عدالت نمی‌کرد. اما تن‌‌ها چیزی که از او حکایت می‌شود پاکدامنی و عفت در جوانی و بزرگسالی است و نشانگر کمال پاکی و درستکاری و اخلاق والای ایشان است که میان دشمنانش مشهور شده بود.

وبالله التوفیق و صلی الله علی نبینا محمد و آله و صحبه و سلم

فتاوای انجمن دائم پژوهش‌‌های علمی و افتا (۱۹/۱۷۰-۱۷۳)