فتاوای علمای حرمین در مورد مسائل فقهی معاصر

[۱۴۷] عزاداری برای پادشاهان و رهبران

الحمد لله والصلوة والسلام علي رسول الله وعلي آله واصحابه ومن اهتدي بهداه … اما بعد:

در بسیاری از کشور‌های اسلامی مرسوم است که وقتی فردی از پادشاهان یا رهبران می‌میرد، مدت سه روز یا کمتر یا بیشتر اعلام عزا می‌کنند و پرچم‌‌ها را نیمه افراشته قرار می‌دهند. تردیدی نیست که این کار با شریعت محمدی ج مخالف است و اختیار شبهات با دشمنان اسلام است، و احادیث صحیحی از پیامبر ج روایت شده که از عزاداری و به سوگ نشستن نهی می‌کند و از آن بر حذر می‌دارد و فقط زن می‌تواند برای شوهرش چهار ماه و ده روز به سوگ بنشیند، چنان که پیامبر به زن اجازه داده که برای خویشاوندش سه روز یا کمتر از آن به سوگ بنشیند، اما علاوه از این دیگر عزاداری‌‌ها از نظر شرعی ممنوع هستند، و شریعت عزاداری برای پادشاه یا رهبر یا کسانی دیگر را اجازه نداده است.

در زمان پیامبر ج پسرش ابراهیم و سه دخترش و افراد برجسته و مهمی وفات یافتند؛ اما پیامبر ج برای آن‌‌ها عزاداری نکرد. در زمان او فرماندهان لشکر موته، زید ابن حارثه و جعفرابن ابی طالب و عبدالله بن رواحه ش کشته شدند، اما پیامبر ج برای آن‌‌ها اعلام عزا نکرد. پیامبر ج که شریف ترین انسان و برترین پیامبران و سردار انسانیت بود وفات یافت، و وفات او بزرگترین مصیبت بود اما صحابه برای او عزاداری نکردند.

عمر و عثمان و علی که بعد از پیامبران و بعد از ابوبکر صدیق برترین انسان‌‌ها هستند کشته شدند؛ اما صحابه برای آن‌‌ها عزاداری نکردند.

همچنین ائمه و پیشوایان اسلام و علمای تابعین و کسانی که بعد از آن‌‌ها آمدند، همچون: سعید بن مسیب، علی بن حسین زین العابدین و فرزندش محمد بن علی، عمر بن عبدالعزیز، زهری، امام ابوحنیفه، و شاگردانش محمد و ابویوسف و امام مالک بن انس و اوزاعی، ثوری، امام شافعی، امام احمد بن حنبل، اسحاق بن راهویه و دیگر ائمه علم و هدایت وفات یافتند اما مسلمین برای آن‌‌ها عزاداری نکردند.

اگر عزاداری خیری بود سلف صالح از ما به آن پیشی می‌گرفت، و خیر تمام در پیروی از آن‌هاست و شرّ همه در مخالفت آنان است. سنت پیامبرج بر این دلالت دارد که آنچه سلف انجام می‌داده‌اند یعنی عزاداری نکردن جز عزاداری زنان برای شوهرانشان حق و درست است.

آنچه امروز مردم انجام می‌دهند و برای پادشاهان و رهبران عزا داری می‌کنند کاری است مخالف شریعت و اضافه بر آن زیآن‌‌های زیادی دارد ومصالح و منافع تعطیل می‌شوند و تشبّه با دشمنان اسلام است.

بنابراین باید رهبران مسلمین و سرانشان این عزاداری را ترک گویند و در راه سلف صالح یعنی صحابه و تابعین و پیروانشان گام بردارند. علما باید مردم را متوجه نمایند و وظیفه خیر خواهی و همکاری در راستای نیکی و پرهیزگاری را انجام دهند.

از آنجا که خدا خیرخواهی برای خدا و کتابش و رسولش و ائمه مسلمین و عموم مسلمین را واجب کرده است... بر آن شدم تا این مختصر را بنویسم. از خداوند می‌خواهم رهبران مسلمین و عموم مردم مسلمان را به آنچه رضای او تعالى است توفیق دهد و آنان را به تممسک به شریعت الهی و پرهیز از آنچه مخالف شریعت است توفیق عنایت نماید، و دل‌ها و اعمال ما را اصلاح گرداند. بیگمان او تعالى شنوای داناست، و زود اجابت می‌کند.

و صلی الله وسلم علی نبینا محمد و آله و صحبه

شیخ ابن باز – مجموع فتاوی و مقالات متنوعة (۲۲/۲۲۹)