[۳] گروههای مستحقین زکات
س: زکات به چه کسانی داده می‌شود؟ امیدواریم تمام اقشار مستحقین زکات را برای ما توضیح دهید.
ج: زکات به گروههای هشتگان‌های که الله تعالی در سوره‌ی توبه به آن‌‌ها اشاره کرده پرداخت می‌شود: ﴿إِنَّمَا ٱلصَّدَقَٰتُ لِلۡفُقَرَآءِ وَٱلۡمَسَٰكِينِ وَٱلۡعَٰمِلِينَ عَلَيۡهَا وَٱلۡمُؤَلَّفَةِ قُلُوبُهُمۡ وَفِي ٱلرِّقَابِ وَٱلۡغَٰرِمِينَ وَفِي سَبِيلِ ٱللَّهِ وَٱبۡنِ ٱلسَّبِيلِۖ فَرِيضَةٗ مِّنَ ٱللَّهِۗ وَٱللَّهُ عَلِيمٌ حَكِيمٞ٦٠﴾ [التوبة: ۶۰]. «زکات مخصوص مستمندان، بیچارگان، گردآورندگان آن، کسانی که جلب محبتشان (برای پذیرش اسلام) می‌شود، (آزادی) بردگان، (پرداخت بدهی) بدهکاران، (مصرف) در راه الله، و واماندگان در راه (مسافران درمانده و دور افتاده از مال و خانه) می‌باشد. این فریضه مهم الهی است و الله دانا و حکیم است».
(مسکین) کسی است که هیچ چیزی ندارد. (فقیر) کسی است که بخشی از ضروریات خود را در اختیار دارد. برخی از علما فقیر و مسکین را بر عکس تعریف کرده‌اند؛ و قول راجح نیز همین است، یعنی مسکین کسی است که نیازش نسبت به فقیر کمتر است. مقصود از (گردآورندگان)، نمایندگانی هستند که رهبر مسلمین و یا نایب او، آن‌‌ها را برای دریافت زکات نزد مردم می‌فرستد. البته کاتب و تقسیم کننده‌ی زکات نیز از زمره‌ی آنان محسوب می‌شوند.
مقصود از (مؤلفة القلوب) کسانی هستند که تازه به دین اسلام گرویده‌اند و به علت ضعف ایمانی، به جلب محبت نیازمند هستند. مقصود از (بردگان) آزاد کردن برده‌ی مسلمان است به وسیله‌ی مال زکات؛ فرقی نمی‌کند که برده غلام باشد یا کنیز. این حکم شامل آزادی اسیران و مساعدت با غلامان مکاتب نیز می‌شود. منظور از (بدهکاران) کسانی هستند که از روی ناچاری و نه از روی معصیت اقدام به وام گرفتن می‌کنند و سپس نمی‌توانند از عهده‌ی بازپرداخت آن برآیند. خصوصاً کسی که برای ایجاد آشتی مشروعی مجبور به وام گرفتن می‌شود. مقصود از (صرف آن در راه الله) پرداخت زکات به مجاهدین و مرزبانان است. منظور از (مسافر) کسی است که از شهر و مالش بدور است و به آن دسترسی ندارد.
بنابراین مبلغی از مال زکات به او داده می‌شود تا به شهرش برسد؛ اگر چه در شهر خود فردی غنی و ثروتمند باشد.
اگر می‌خواهی در این خصوص بیشتر از این بدانی توصیه می‌کنم به تفسیر بغوی و ابن کثیر مراجعه کن.
وبالله التوفیق، وصلی الله علی نبینا محمد وآله وصحبه وسلم
فتاوای انجمن دائم پژوهش‌های علمی و افتا ۱۰/۶