فتاوای علمای حرمین در مورد مسائل فقهی معاصر

[۲۳] حکم دادن هدایاییبه کسانی که خون اهدا می‌کنند

س: بانک خون به کسانی که خون اهدا می‌کنند، هدایایی از قبیل جانماز، مدال یاد بود، یا مندیل که بر سر می‌گذارند، و غیره اهدا می‌کند، و گاهی سیصد ریال می‌دهند. لطفاً دیدگاه شریعت را در مورد این هدایا بیان کنید.

کمیته دایم افتا پس از بررسی پاسخ داد:

فروختن خون جایز نیست؛ چون در صحیح بخاری از ابی جحیفه روایت است که می‌گوید: پدرم را دیدم که حجامی را خرید و فرمان داد که ابزار حجامت او را شکستند، ابی جحیفه می‌گوید: از پدرم علّت این کار را پرسیدم، گفت: پیامبر ج «نَهَى عَنْ ثَمَنِ الدَّمِ، وَثَمَنِ الْـكَلْبِ، وَكَسْبِ الْـأَمَةِ، وَلَعَنَ الْـوَاشِمَةَ، وَالْـمُسْتَوْشِمَةَ، وَآكِلَ الرِّبَا وَمُوكِلَهُ، وَلَعَنَ الْـمُصَوِّرَ [۱۷۱۶] «از گرفتن قیمت خون، پول سگ، در آمد کنیز نهی کرده و بر زنی که خالکوبی می‌کند و خالکوبی می‌شود، ربا خوار و ربا دهنده و تصویرگر را لعنت کرده است». حافظ در فتح الباری می‌گوید: مقصود این است که فروختن خون همچون فروش مردار (حیوانی که بدون ذبح شرعی بمیرد) و خوک حرام است، بنابراین فروختن خون و گرفتن قیمت آن به اجماع حرام است.

و بالله التوفیق، و صلی الله علی نبینا محمد و آله و صحبه و سلم.

اللجنة الدائمة للبحوث العلمیة و الافتاءمن

کتاب (الفتاوی المتعلقة بالطب...)، ص (۳۵۱).

[۱۷۱۶] البخاری (۲۲۳۸) و أطرافه فی (۲۰۸۶). و انظر: «صحیح مسلم» (۱۵۶۷-۱۵۶۹). و الوشم: هو غرز الجلد بإبرة،ثم حشوه بکحل أو نیل، فیزرقّ أثره أو یخضرّ.