[۱۰۰] حکم کج شدن و بوسیدن دستهای بزرگان
س۱: حکم بوسیدن دستها چیست؟ حکم بوسیدن دست کسی که دارای فضل و مقام است همچون معلم و... چیست؟ حکم بوسیدن دست عمو و دایی و دیگر بزرگترها چیست؟ آیا بوسیدن دستهای پدر و مادر ممنوعیتی شرعی دارد؟ بعضی از مردم میگویند این نوعی ذلت است.
ج۱: به نظر من جایز است، اگر به صورت احترام برای علما و پدر و مادر و بزرگترها باشد. در این مورد «ابن الاعرابی» رسالهای تألیف کرده است، به آن مراجعه کنید.
اگر کسی دست پدر و مادر و یا خویشاوندان بزرگتر و اهل فضل را ببوسد این احترام گذاشتن است؛ ذلت و تعظیم به شمار نمیآید، اما بعضی از اساتید خود را دیده ایم که این مطلب را نمیپذیرفتند و به آن اجازه نمیدادند؛ البته آنان از روی تواضع و فروتنی به این کار اجازه نمیدادند نه حرمت آن.
شیخ ابن جبرین فتوای شماره ۱۸۵۲ تاریخ ۲۰/۱۱/۱۴۲۱ هه.
س۲: حکم شریعت در مورد کج شدن و بوسیدن زانوهای بعضی افراد از اهل بیت (سادات) چیست؟ یا انجام کارهایی که بیانگر تقدس این افراد است، مانند رقابت برای گرفتن آبهای اضافه وضوی آنان؟
ج ۲: این کج شدن عبادت شمرده میشود؛ چون مشابهت با رکوع است که رکوع بخشی از نماز است. «و قد سئل النبي ج عن الرَّجُلِ يَلْقَى أَخَاهُ: أَيَنْحَنِي لَهُ؟ قَالَ: «لَا» قيل: أَيَلْتَزِمُهُ وَيُقَبِّلُهُ؟ قَالَ: «لَا» قيل: فَيَأْخُذَ بِيَدِهِ وَيُصَافِحُهُ؟ قَالَ: «نَعَمْ». «از پیامبر ج را در مورد این پرسیدند که فردی برادرش را میبیند، آیا برای او کج شود و خودش را خم کند؟ پیامبر ج فرمود: نه، گفته شد: آیا او را به آغوش بگیرد و ببوسد؟ پیامبر ج فرمود: نه، گفته شد: آیا دستش را بگیرد و با او مصافحه کند؟ فرمود: بله» [۱۶۵۱]. ترمذی و... با سند جید.
بوسیدن زانوها ذلت و تعظیم مخلوق شمرده میشود، حتی اگر آن فرد از اهل بیت باشد.
پیامبر ج میفرماید: «لَا فَضْلَ لِعَرَبِيٍّ عَلَى عَجَمِيٍّ إِلَّا بِالتَّقْوَى». «هیچ عربی بر هیچ عجمیبرتری ندارد مگر به تقوا [۱۶۵۲]».
پس کارهایی که نشانهء تقدیس این افراد میباشد؛ همچون تبرّک جستن به آب اضافه از وضوی آنان، دست کشیدن به لباسها و اعضای بدنشان، همهء این امور ناجایز است؛ چون آنها بشر و انسان هستند.
از جعفر صادق س روایت شده که گفت: [إن الله يرفع من كان تقياً مؤمناً ولو كان عبداً حبشياً، ويضع من كان عاصياً أو كافراً ولو كان شريفاً مؤمناً] (الله تعالى مقام کسانی را که اهل ایمان و تقوا باشند بالا میبرد حتی اگر بردهای حبشی باشد، و هر کسی که گناهکار یا کافر باشد را خوار میکند حتی اگر شریف قریشی باشد)
چون خداوند متعال میفرماید: ﴿إِنَّ أَكۡرَمَكُمۡ عِندَ ٱللَّهِ أَتۡقَىٰكُمۡۚ﴾ [الحجرات: ۱۳]. «گرامی ترین شما نزد خداوند پرهیزگارترین شماست».
قول و املای شیخ ابن جبرین – در تاریخ ۱۱/۲/۱۴۲۷ هه.
[۱۶۵۱] ترمذی ۲۷۲۸ و ابن ماجه ۳۷۰۲ بنحوه. و قال الترمذی: «حدیث حسن» [۱۶۵۲] مسند احمد ۵/۴۱۱ و شعب الایمان بیهقی ۴۷۷۴ بزیادة فیه. قال الهیثمی فی «المجمع الزوائد» (۳/۲۶۶): «رواه أحمد و رجاله الصحیح».