فتاوای علمای حرمین در مورد مسائل فقهی معاصر

[۳۰] حکم فراگیری علم شرعی

س: آیا فراگیری علم شرعی فرض است؟

ج: علم شرعی بر دو قسم است: علمی‌که فراگیری و خواندن آن بر هر مسلمان اعم از مرد و زن فرض است که مسلمان با فراگیری آن، عبادت و عقیده‌ی صحیح را تشخیص داده و به مسایلی چون توحید، موارد شرک، اصول ایمان، ارکان اسلام، احکام نماز، چگونگی وضو، پاکی از جنابت و... آگاه می‌شود. حدیث معروف «طلب العلم فريضةٌ علی كل مسلم» [۵۷۶] بر همین مفهوم تفسیر شده است.

قسم دیگر از علم آن است که فراگیری آن فرض کفایه است و آن شناختن بقیه‌ی ابواب علم و دین که فضیلت است. اگر تعدادی از مسلمآن‌‌ها به آن بپردازند از سایر امت کفایت می‌کند.

و بالله التوفیق، و صلی الله علی نبینا محمد و آله و صحبه و سلم

فتاوای انجمن دایمی‌بحوث علمی و افتا (۱۲/۹۰)

[۵۷۶] ابن ماجه (۲۲۴)، طبری در «الصغیر» (۲۲-۶۱) و «الاوسط» (۹-۲۰۰۸، ۲۰۳۰-۲۴۶۲-۴۰۹۶-۸۳۸۱-۸۵۶۷-۸۸۳۳) و «الکبیر» (۱۰/۱۹۵) (۱۰۴۳۹). این حدیث با تمام طرق ضعیف است ولی با مجموعه طرق به رتبه‌ی حسن می‌رسد. مراجعه شود به «فیض القدیر» از علامه مناوی ۴/۲۶۷، ۲۶۸ (۵۲۶۴، ۵۲۶۸).