[۴۸] حکم بخت‌آزمایی و انفاق سود آن در کار خیر
س: حکم شرکت در بخت آزمایی چیست؟ به این صورت که شخص بلیت بخت‌آزمایی تهیه می‌کند و اگر شانس با او یار شد پول کلانی را بدست می‌آورد. در ضمن اگر هدف فرد هزینه کردن این پول در فعالیت‌های اسلامی و کمک به مجاهدین باشد، حکم آن چیست؟
ج: آن گونه که در سؤال آمده که ایشان بلیت بخرند و سپس به طور شانسی به سود بسیاری برسند. این کار در حکم برد و باخت و قماری است که الله تعالى در مورد آن می‌فرماید: ﴿يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُوٓاْ إِنَّمَا ٱلۡخَمۡرُ وَٱلۡمَيۡسِرُ وَٱلۡأَنصَابُ وَٱلۡأَزۡلَٰمُ رِجۡسٞ مِّنۡ عَمَلِ ٱلشَّيۡطَٰنِ فَٱجۡتَنِبُوهُ لَعَلَّكُمۡ تُفۡلِحُونَ٩٠ إِنَّمَا يُرِيدُ ٱلشَّيۡطَٰنُ أَن يُوقِعَ بَيۡنَكُمُ ٱلۡعَدَٰوَةَ وَٱلۡبَغۡضَآءَ فِي ٱلۡخَمۡرِ وَٱلۡمَيۡسِرِ وَيَصُدَّكُمۡ عَن ذِكۡرِ ٱللَّهِ وَعَنِ ٱلصَّلَوٰةِۖ فَهَلۡ أَنتُم مُّنتَهُونَ٩١ وَأَطِيعُواْ ٱللَّهَ وَأَطِيعُواْ ٱلرَّسُولَ وَٱحۡذَرُواْۚ فَإِن تَوَلَّيۡتُمۡ فَٱعۡلَمُوٓاْ أَنَّمَا عَلَىٰ رَسُولِنَا ٱلۡبَلَٰغُ ٱلۡمُبِينُ٩٢﴾ [المائدة: ۹۰ – ۹۲]. «ای کسانی که ایمان آورده‌اید. شراب و قمار و بت‌ها و ازلام [نوعی بخت‌آزمایی]، پلید واز عمل شیطان است، از آن‌ها دوری کنید تا رستگار شوید)، (شیطان می‌خواهد به وسیله‌ی شراب و قمار، در میان شما عداوت وکینه ایجاد کند. و شما را از یاد الله و از نماز باز دارد. آیا (با این همه زیان و فساد، و با این نهی اکید،) خود داری خواهید کرد)، (اطاعت الله و اطاعت رسول نمایید. و (از مخالفت فرمان او) بترسید و اگر روی برگردانید، (مستحق مجازات خواهید بود، و) بدانید بر رسول ما، جز ابلاغ آشکار، چیز دیگری نیست».
قمار به هر آن معامل‌های گفته می‌شود که بین برد و باخت صورت می‌گیرد.
بازیگر قمار در صورت برنده شدن بدون مشقت و زحمت به مبلغ بالایی دست یافته و در صورتی که بازنده شود بدون هیچ حسابی مبلغ زیادی ضرر می‌کند. در واقع انجام دهنده‌ی آن نمی‌داند، آیا ضرر می‌کند یا سود، این کار از نظر شرعی حرام بوده و در ردیف گناهان کبیره است. زشتی آن برای انسان وقتی آشکار می‌شود که مشاهده کند الله تعالى آن را با بت پرستی و شراب و ازلام همسان قرار داده است. منافعی که توقع آن را داریم در ضررهایش گم می‌شود.
الله تعالى می‌فرماید: ﴿يَسَۡٔلُونَكَ عَنِ ٱلۡخَمۡرِ وَٱلۡمَيۡسِرِۖ قُلۡ فِيهِمَآ إِثۡمٞ كَبِيرٞ وَمَنَٰفِعُ لِلنَّاسِ وَإِثۡمُهُمَآ أَكۡبَرُ مِن نَّفۡعِهِمَاۗ﴾ [البقرة: ۲۱۹]. «درباره شراب و قمار از تو سئوال می‌کنند بگو در آن‌ها گناه و زیان بزرگی است؛ و منافعی (از نظر مادی) برای مردم در بر دارد؛ ولی گناه آن‌ها را منفعت آن‌ها بیشتر است».
در این آیه باید تأمل کرد از این جهت که الله تعالى منافع را با صیغه‌ی جمع و گناه را با صیغه‌ی مفرد آورده است. و نفرموده در آن گناهان بزرگ و منافعی برای مردم است. بلکه می‌گوید: گناه بزرگ، اشاره به این است که منافع هر چقدر زیاد باشند باز هم در برابر این گناه بزرگ،اندک هستند و گناه قمار بیشتر از منافع آن است بنابراین ورود به بخت‌آزمایی جایز نیست، هرچند هدف از آن کار‌های خیری مانند: راهسازی، ساخت مسجد، کمک به مجاهدین و چیزی مانند آن باشد. بلکه اگر این اموال را که از راه حرام به دست آورده است در راه الله هم خرج کند الله آن را نمی‌پذیرد و گناهش باقی است و اجری دستگیرش نخواهد شد. چون الله پاک است و جز پاکی را نمی‌پذیرد. خرج کردن اموال حرام در مصالح و منافع، مانند مسجد سازی، جهت ر‌هایی از اموال حرام کمال بی‌خردی و نادانی است. چگونه انسان گناهی را انجام دهد و بعد برای ر‌هایی از آن تلاش کند. عاقلانه‌تر آن است که شریعت آن را تأیید می‌کند و می‌گوید: مرتکب خطا نشوید که بعداً برای ر‌هایی از آن مجبورید که خود را به تلاش و زحمت بیاندازید.
بنابراین جایز نیست که انسان مال حرام را به این نیت بدست آورد که در کار‌های مورد پسندِ الله تعالی خرج کند، و نه به این نیت که اگر بدست آورد برای ر‌هایی از آن در کار‌های سودمند برای مردم، خرج کند. بلکه واجب این است که حرام را ترک کرده و به آن آلوده نگردد.
شیخ ابن عثیمین، فتاوای اسلامی- (۴/۴۴۱-۴۴۲)