فتاوای علمای حرمین در مورد مسائل فقهی معاصر

[۲۶] آیا زن عده‌نشین می‌تواند به حج برود؟

س: آیا زنی که در عده‌ی وفات شوهر و یا در عده‌ی طلاق بسر می‌برد می‌تواند فریضه‌ی حج را ادا کند؟

ج: زنی که در عده‌ی وفات شوهرش بسر می‌برد جایز نیست که از خانه خارج شود و یا به سفر حج برود تا این که عده‌اش به پایان برسد؛ زیرا بر او واجب است در خآن‌هاش بنشیند. الله تعالى فرموده است: ﴿وَٱلَّذِينَ يُتَوَفَّوۡنَ مِنكُمۡ وَيَذَرُونَ أَزۡوَٰجٗا يَتَرَبَّصۡنَ بِأَنفُسِهِنَّ أَرۡبَعَةَ أَشۡهُرٖ وَعَشۡرٗا﴾ [البقرة: ۲۳۴]. «و کسانی که از شما (مردان) می‌میرند و همسرانی از خود به جای می‌گذارند، همسرانشان باید چهار ماه و ده شبانه‌روز انتظار بکشند (عده نگه دارند)».

پس لازم است زنی که شوهرش می‌میرد تا پایان مدت مذکور در خانه بنشیند و عده نگه دارد.

اما زمانی که در غیر عده‌ی وفات به سر می‌برد:

اگر در عده‌ی طلاق رجعی باشد [۱۰۳۸] اجازه‌اش در دست شوهر است و نمی‌تواند بدون اجازه‌ی شوهر سفر کند و بر مرد گناهی نیست که به زن رجعیه‌ی خود اجازه دهد تا با همراه یکی از محارمش به حج برود.

ولی اگر طلاق طلاق بینونه [۱۰۳۹] باشد، جایز است که زن در خانه بماند و همچنین جایز است که با موافقت شوهر به حج برود، چون این حق در ایام عدت برای شوهر محفوظ است و چنانچه اجازه بدهد زن مطلقه‌اش می‌تواند به حج برود.

خلاصه مطلب این که: زنی که شوهرش فوت می‌کند بر او واجب است که خانه‌نشین شود و نباید از خانه خارج گردد. و زنی که در عده‌ی طلاق رجعی به سر می‌برد کارش به شوهر سپرده می‌شود، زیرا حکم چنین زنی همچون سایر زنان شوهردار است. زنی که در عده‌ی طلاق بینونه است از آزادی بیشتری بهره‌مند است و مع‌الوصف شوهر می‌تواند او را به خاطر صیانت عده‌اش از مسافرت باز دارد.

شیخ ابن عثیمین- مجموع فتاوی و رسائل (۲۱/۶۹)

[۱۰۳۸] طلاق رجعی: زنی که یک یا دو طلاق داده می‌شود و شوهرش می‌تواند به او رجوع کند. [۱۰۳۹] طلاق بینونه: زنی که سه طلاق داده می‌شود و شوهر نمی‌تواند به او رجوع کند؛ مگر آن که زن با مردی دیگر ازدواج نماید و سپس بنابر عللی از جمله فوت شوهر دوم می‌تواند با شوهر اولی ازدواج نماید. به شرط نزدیکی شوهر دوم با این زن.