فتاوای علمای حرمین در مورد مسائل فقهی معاصر

[۱۴] نذر مکروه است؛ اما وفا به آن لازم است

س: حکم شرعی در مورد نذر چیست ؟ آیا وفا نکردن به نذرگناه است؟

ج: حکم نذر این است که از نظر شرعی نذر کردن مکروه است، پیامبر اکرم ج از نذر کردن نهی فرمود: «إِنَّهُ لَا يَأْتِي بِخَيْرٍ، إِنَّمَا يُسْتَخْرَجُ بِهِ مِنْ الْـبَخِيلِ» [۱۴۶۰]. «نذر هیچ خیری به همراه را نمی‌آورد، بلکه به وسیلهء آن از بخیل مالش بیرون آورده می‌شود».

بعضی از مردم وقتی مریض می‌شوند یا ضرر می‌کنند یا مورد آزار قرار می‌گیرند؛ نذر می‌کنند که اگر از بیماری بهبود یابند یا سود کنند، صدق‌های می‌دهند، یا گوسفندی ذبح می‌کنند، و معتقدند که بدون این نذر خداوند آن‌‌ها را شفا نمی‌دهد، یا سود نمی‌برند. بنابراین پیامبر ج خبر داد که خداوند به وسیلهء نذر چیزی را که مقدر نموده تغییر نمی‌دهد، اما فرد نذر کننده بخیلی است که جز با نذر انفاق نمی‌کند.

اگر نذر در مورد عبادتی همچون نماز، روزه، صدقه یا اعتکاف باشد، وفا به آن و انجام دادن آن لازم است.

اگر نذر در مورد گناهی باشد همچون قتل، زنا، ویا نوشیدن شراب و یا گرفتن مال دیگران به زور و امثال آن، انجام دادن آن لازم نیست و باید فرد نذر کننده کفارهء یمین بدهد که غذا دادن به ده نفر مستمند.....،

اگر نذر کار جایزی همچون خوردن، نوشیدن، پوشیدن لباس، سفر و سخن عادی و امثال آن بود فرد نذر کننده مختار است که نذرش را ادا کند و یا کفاره بدهد.

اگر نذر بر طاعتی بود مانند: طعام دادن، ذبح گوسفندی و امثال آن، نذر به مصرف مستمندان برسد.

اگر نذر عمل صالح بدنی و یا مالی مانند جهاد، حج و عمره بود، باید آن را انجام دهد، اگر نذرش را مخصوص محلی مانند مساجد، خرید کتاب و پروژه‌‌های خیریه کرد، باید همان کار را بکند و جایز نیست نذر را در بخش دیگری غیر از آنچه نذر کرده است انجام دهد.

شیخ ابن جبرین – فتاوی المرأة.ص۱۴۸، ۱۴۹

[۱۴۶۰] بخاری (۶۶۰۹،۶۶۰۸) و مسلم (۱۶۴۰،۱۶۳۹) و اللفظ له فی أحد مواضعه.