فتاوای علمای حرمین در مورد مسائل فقهی معاصر

[۲۴] حکم برده داری در عصر حاضر

س: آیا با این که امروزه جنگ‌‌های شرعی وجود ندارد باز هم برده گرفتن صحیح است؟ یا این که مخصوص زمان پیامبر ج بوده که جنگ‌های‌شرعی صورت می‌‌گرفته است، دلیل آن چیست؟

ج: بدون شک جنگ هایی‌که بین پیامبر ج و کفار صورت می‌گرفت جنگ ‌هایی شرعی بود که بعضی از کفار در آن‌‌ها اسیر می‌شدند و همچنین جنگ‌هایی‌که در زمان خلفای راشدین و بعد‌ها در سه قرنی‌که پیامبر ج به خیر بودن آن گواهی داده رخ داده، شرعی بوده است. برخورد آن‌‌ها با اسیران به همان سبک و روش رسول الله ج بوده است. از جمله: منت گذاردن بر اسیران و آزاد نمودن آنان، قبول فدیه، برده گرفتن یا کشتن بر حسب مصلحتی‌که امام مسلمانان با عمل به قرآن و سنت تشخیص می‌داد. پس از آن به اجماع با اسیران به شیو‌های رفتار می‌شد که در زمان رسول‌الله ج می‌شد. اگر امروزه هم جنگ‌‌های شرعی بین مسلمانان و کفار اتفاق افتد و مسلمانان پیروز شوند و تعدادی از کفار را به اسارت بگیرند، امام مسلمین می‌تواند درباره‌ی آن‌‌ها حکم کند که آیا آزادشان کند، فدیه بگیرد، آن‌‌ها را بکشد یا به عنوان برده آن‌‌ها را بین مجاهدان تقسیم نماید. با توجه به مصلحت مسلمین و عمل به قرآن و سنت هر‌یک از موارد فوق را رهبر مسلمانان تشخیص دهد، می‌تواند عمل کند؛ اما اگر جنگ‌‌ها شرعی نباشد درست نیست که برده داری آغاز شود. لیکن؛ آن‌‌هایی که در گذشته و در جنگ‌‌های شرعی برده بودند و با تولد به صورت ارثی بردگی در آن‌‌ها باقی مانده است همچنان بر برده بودن باقی می‌مانند تا شرایط آزادی را بدست آورند.

و بالله التوفیق، و صلی الله علی نبینا محمد وآله وصحبه وسلم

فتاوی انجمن دایمی مباحث علمی و افتا ‏ (۱۶/۵۷۲، ۵۷۳)