فتاوای علمای حرمین در مورد مسائل فقهی معاصر

[۴۶] توضیح حدیث (...تُربة أرضِنا بريقةِ بعضنا..)

س: در فتوای سابق آمده که تبرک جستن به آب دهان کسی غیر از پیامبر حرام و نوعی شرک است، به استثنای دعا از قرآن. این مطلب با حدیثی که در صحیحین از عائشه روایت است که پیامبر در دعایش می‌گفت: «بِسْمِ اللَّـهِ، تُرْبَةُ أَرْضِنَا بِرِيقَةِ بَعْضِنَا، يُشْفَى سَقِيمُنَا بِإِذْنِ رَبِّنَا [۱۷۴۸] ظاهراً توافق ندارد. لطفاً توضیح دهید:

ج: بعضی از علما گفته‌اند: این فقط مخصوص پیامبر ج و مخصوص سرزمین مدینه است. پس اشکالی پیش نمی‌آید. اما رأی جمهور علما این است که این مخصوص پیامبر و سرزمین مدینه نیست، بلکه هر دعا خوان و هر سرزمینی را شامل می‌شود؛ اما این از باب تبرک محض به آب دهان یا خاک نیست، بلکه مربوط به آب دهانی است که با خواندن آیات قرآن و دعا‌های شرعی متبرک شده و به خاطر شفا و بهبودی با خاک آمیخته می‌شود، و برای تبرک محض نیست. در فتوای سابق ما به حکم تبرک محض به آب دهان اشاره کردیم، پس اشکالی پیش نمی‌آید.

الشیخ ابن عثیمین-مجموع فتاوی و رسائل (۱/۱۰۸، ۱۰۹).

[۱۷۴۸] البخاری (۵۷۴۵)، و مسلم (۲۱۹۴).