فتاوای علمای حرمین در مورد مسائل فقهی معاصر

[۱۰۹] اسباب انحراف جوانان از دین

س: اسباب انحراف جوانان از دین چیست؟

ج: انحراف جوانان از دین عوامل زیادی است: مهم ترین عوامل دین گریزی جوانان: نداشتن علم و آگاهی، جهل نسبت به حقیقت اسلام و محاسن دینی، عدم توجه به قرآن کریم و کمبود مربی ‌هایی که که دارای علم و توانایی بر شرح حقیقت اسلام برای جوانان باشند و بتوانند محاسن دین را بیان کنند و اهداف آن را توضیح دهند و خیری را که اسلام در دنیا و آخرت به دنبال دارد به صورت مشروح بیان کنند.

عوامل دیگری نیز در این زمینه دخیل هستند: از قبیل محیط، رادیو و تلویزیون، سفر به خارج، و نشست و برخاست با افرادی که دارای عقاید باطل و اخلاق منحرف و جهل مرکب هستند؛ و بقیه‌ی عواملی که آن‌‌ها را از اسلام گریزان می‌کند و به الحاد و بی‌بند و باری تشویق می‌نماید.

بسیاری از جوانان فاقد علوم مفید و عقیده‌ی صحیح هستند و از طرفی طوفانی از تردید‌ها و شبهات و تبلیغات گمراه کننده و هوس‌های فریبنده به‌سوی آن‌‌ها سرازیر است، بنابر این در نتیجه آن‌‌ها منحرف شده و از هر آنچه به اسلام منسوب است متنفرند. در این مورد چه زیبا گفته‌اند:

أتانِي هَوَاها قَبل أن أَعرِفَ الهَوَي فَصَادَفَ قَلباً خَالِياً فَتَمَكَّنا(۱)

عشق او قبل از آن که عشق را بشناسم نزدم آمد و با قلبی خالی رو به رو شد و در آن جای گرفت.

رساتر و راست‌تر و بهتر از این فرموده الهی است که می‌فرماید: ﴿أَرَءَيۡتَ مَنِ ٱتَّخَذَ إِلَٰهَهُۥ هَوَىٰهُ أَفَأَنتَ تَكُونُ عَلَيۡهِ وَكِيلًا٤٣ أَمۡ تَحۡسَبُ أَنَّ أَكۡثَرَهُمۡ يَسۡمَعُونَ أَوۡ يَعۡقِلُونَۚ إِنۡ هُمۡ إِلَّا كَٱلۡأَنۡعَٰمِ بَلۡ هُمۡ أَضَلُّ سَبِيلًا٤٤﴾ [الفرقان: ۴۳ – ۴۴]. «آیا کسی را که هوای نفس خویش را معبود خود قرار داده دید‌های آیا تو بر او نگهبان خواهی بود. یا فکر می‌کنی که بیشتر آن‌‌ها می‌شنوند یا می‌فهمند؛ نیستند آن‌‌ها مگر همچون چهارپایان بلکه گمراه تر از آنان هستند».

بنده بر این باورم که راه درمان مشکلات فکری، اعتقادی و اخلاقی این جوانان، براساس نوع بیماری، متنوع است.

مهم‌ترین راه‌های معالجه‌ی دین گریزی جوانان

مراجعه به قرآن کریم و سیره‌ی نبوی. انتخاب معلمان و مربیان دلسوز و آگاه به معرف دینی و نیکوکار. انتخاب مجریان، مدیران و مسئولین آگاه، دلسوز و نیکوکار. انتخاب افرادی شایسته و با لیاقت و درایت لازم، به عنوان بازرس و بازپرس. ممانعت جوانان از سفر‌های خارجی به بلاد کفر؛ مگر برای ضرورت. اصلاح دستگاه‌های تبلیغاتی و رسانه‌‌های گروهی در کشور‌های اسلامی از اخلاق غیر اسلامی و بی‌بند و باری و اشاعه‌ی فساد. اگر مسئولین امر در ادعای خویش مبنی بر اسلام خواهی و توجه به ملت به ویژه جوانان دارای صداقت هستند، باید به اصلاح این امور اقدام نمایند. تبلیغ اسلام و نشر فرهنگ اصیل آن. تلاش در راستای بیداری اسلامی، با استفاده از امکانات وسایل جدید. تربیت دعوتگران و سخنرانان توانا.

از خداوند می‌خواهم که بر ما منت بگذارد و رهبران مسلمین را اصلاح کند و به آنان توفیق دهد تا آگاهی دینی داشته باشند و به دین تمسک جسته و از آنچه با اسلام مخالف است دوری گزینند و با صداقت و اخلاص و تلاش‌‌های مستمر با عوامل فساد مبارزه کنند؛ بیگمان خداوند شنوای نزدیک است.

شیخ ابن باز – مجموع فتاوی و مقالات متنوعة ۵/۲۵۳، ۲۵۴.