فتاوای علمای حرمین در مورد مسائل فقهی معاصر

[۲۰۶] حکم جشن به مناسبت روز ملی و...

س: بنده امام یکی از مساجد شهر جده هستم، در سخنرانی خود به مناسبت بعثت پیامبر ج مطالبی را گفتم و یادآور شدم که جشن برای روز تولد پیامبر ج یکی از بدعت‌‌هایی است که در دین بوجود آمده است، در هفته دوم موضوع صحبتم درباره هفته مساجد و عنوان سخنرانی آبادانی مساجد بود، با استنباط از قرآن و سنت متذکر شدم که باید به مساجد، آبادانی و فرش‌‌های آن‌‌ها توجه شود. پس از نماز یکی از نمازگزاران آمد و گفت: عموجان!‌ای شیخ! در هفته‌ی گذشته برای ما درباره‌ی میلاد پیامبر ج سخنرانی کردی و یادآور شدی که برگذاری جشن به این مناسبت بدعت است، اکنون می‌خواهم از شما سؤالی بپرسم؟ گفتم: بفرمایید! در حد توان پاسخگو هستم. گفت: نظر اسلام درباره جشن میلاد پیامبر ج، جشن تولد بچه‌ها، عید مادر (روز مادر)، هفته درختکاری، هفته عبور و مرور، روز ملی کشور و هفته مساجد، چیست؟

آیا این‌‌ها بدعت نیستند؟ چرا با جشن میلاد پیامبر ج مبارزه می‌کنی در حالی که می‌دانی او بزرگترین مردی است که تمام افراد بشر تا به حال شناخته است و این شخصیت به بزرگ‌داشت شایسته‌تر و سزاوارتر از این‌‌ها است، حال آن که جشن به مناسبت‌‌های دیگر را رد نمی‌کنید و حتی شما سعودی‌‌ها به طور خاص تشویق هم می‌کنید؟!

با استعانت از الله، برایش توضیح دادم و گفتم: هدف از هفته مساجد، نظافت مساجد و توجه به آن است. به من گفت: به خیابآن‌‌ها نگاه کن، آیات قرآن بر ورق و پارچه نوشته و پاره پاره شده، درخیابآن‌ها، راه‌‌ها و در آشغال‌دآن‌‌ها ریخته شده است! آیا این کار به ویژه در هفته مساجد حرام نیست؟ عموجان!‌ای شیخ! به این تکه پارچه نگاه کن که برآن نوشته شده است: ﴿إِنَّمَا يَعۡمُرُ مَسَٰجِدَ ٱللَّهِ مَنۡ ءَامَنَ بِٱللَّهِ وَٱلۡيَوۡمِ﴾ [التوبة: ۱۸]‌. «تن‌ها کسانی مساجد را آباد می‌کنند که به الله و روز آخرت ایمان داشته باشند».

که در این پارک افتاده است و هر آشغالی بر روی آن می‌ریزد!؟ إنا لله وإنا إلیه راجعون!.

من دقیقاً حرف‌‌های آن فرد را کلمه به کلمه برای شما نقل می‌کنم و خودم آن تکه پارچ‌های را که آیه بر آن نوشته شده را برداشته و سوزاندم.

به من گفت: عموجان!‌ای شیخ! از شما انتظاری ندارم! بلکه انتظار می‌رود شما خطیب‌ها، سخنرانان و معتمدین این پیام را به مسؤلان برسانید، اما شما‌ای خطیبان سعودی! نمی‌توانید این کار را بکنید، چرا که هرگاه حکومت بگوید، این چیزحرام است، شما هم می‌گویید: حرام است. و وقتی بگوید: این چیز حلال است، شما هم می‌گویید: حلال است حتی شما اولین فردی هستی که به من می‌گویی این عمل خوب است و مسلمانان را به کار‌های خیر تشویق می‌کنی اما برای من ممکن نیست با این حرف قانع شوم مگر با فتوای شرعی از طرف هیئت کبار علما و این را هم فراموش نکن، کسی که از گفتن حق سکوت کند، شیطان گنگ است! والسلام علیک.

لذا از شما می‌خواهم فتاوای شرعی را در مورد اعیاد مذکور جداگانه و مفصل برایم تشریح فرمایید. (الله شما را حفظ کند)!.

ج- اول: عید نامی است برای اجتماعی که به صورت یک رسم در هر سال یا ماه یا هفته تکرار می‌شود، به این ترتیب عید به چیزی گفته می‌شود که در آن اموری مانند: روزی که (در هر سال) تکرار شود، مانند: عید فطر، (یا هر هفته تکرار شود) روز جمعه و مردم در آن روز جمع شوند و اعمالی که در آن روز انجام می‌شود ترکیبی از عبادت‌‌ها و رسوم است.

دوم: هدف از آن (عید) عبادت، تقرب و تعظیم به نیت کسب ثواب باشد. یا مشابهت به اهل جاهلیت و دیگر گروه‌‌های کفار باشد که در این صورت بدعتی نوپیدا، ممنوع و تحت عموم حدیث پیامبر ج داخل است که می‌فرماید: «مَن أحدَثَ في أمرِنا هذا ما لَيسَ مِنهُ فَهُوَ رَدٌّ». «کسی که در دین ما چیز جدیدی را که از [دین] ما نباشد بوجود آورد، مردود است» [۳۴۲].

مانند: عید میلاد، روز مادر و روز ملی. چرا که عید اول (میلاد) پدید آوردن عبادتی است که الله بدان اجازه نداده است و مشابهت با نصاری و مانند آن‌‌ها از کفار است و دوم و سوم (روز مادر و ملی) مشابهت با کفار است، اما هر برنام‌های که به هدف تنظیم کار‌ها باشد، به طور مثال اعمالی که به مصلحت امت و تنظیم امور آن‌هاست، مانند: هفته عبور و مرور، برنامه‌ی آغاز و پایان مدارس، گردهمایی کارمندان و...که اصلاً منجر به تقرب، عبادت و تعظیم نمی‌گردد، چنین رسومی از نوع بدعت‌‌ها و امور جاری است که حدیث: «مَن أحدَثَ في أمرِنا هذا ما لَيسَ مِنهُ فَهُوَ رَدٌّ». «هر کسی در دین ما چیز جدیدی را پدید آورد که از آن نیست» شامل نمی‌شود، لذا ایراد ندارد و مشروع است.

وبالله التوفیق و صلی الله علی نبینا محمد و آله و صحبه و سلم

انجمن دایم پژوهش‌های علمی و افتا (۳/۶۱/۵۹)

[۳۴۲] بخاری (۲۶۹۷)ومسلم (۱۷۱۸).