فتاوای علمای حرمین در مورد مسائل فقهی معاصر

[۸۵] معالجه‌ی بد اخلاقی شوهر

س: شوهرم با وجود پایبندی به اخلاق نیکو و ترس از الله تعالى، در خانه به من توجه نمی‌کند. همیشه اخمو و ترشرو است. می‌گوید که تو سبب آن هستی. ولی خدا می‌داند که در حق او کوتاهی نکرده ام. و سعی می‌کنم موجبات راحتی و آسایش او را فراهم کنم و از آن چه که موجب ناراحتی او شود، دوری کرده ام و در برابر موضعگیری‌‌های او صبر کرده ام.

هرگاه از او سؤال کنم یا در مورد چیزی سخن بگویم، خشم می‌گیرد و می‌گوید که این حرف پوچ و بی‌ارزشی است. با وجود آن که می‌دانم با دوستان و آشنایانش خوشرو است... ولی از او چیزی جز سرزنش و برخورد ناشایست ندیده ام. این برخورد او خیلی مرا آزار می‌دهد و بسیار کوشیده ام که خانه را ترک کنم.

الحمد لله بنده زنی فرهنگی و با علم در حد متوسط هستم و واجباتم را انجام می‌دهم.

جناب شیخ: آیا اگر خانه را ترک نموده و خود به تربیت فرزندانم اقدام نمایم و به تن‌‌هایی مشکلات زندگی را تحمل کنم، گناهکار می‌شوم؟.. آیا شوهرم را به حال خود ر‌ها کنم و از صحبت کردن و مشارکت با وی خودداری کنم؟

بفرمایید چکار کنم؟ جزاکم الله خیراً.

ج: شکی نیست که زن و شوهر باید زندگی خوبی داشته باشند و نیز با محبت و اخلاق نیکو و گشاده رو باشند. زیرا الله تعالى می‌فرماید: ﴿وَعَاشِرُوهُنَّ بِٱلۡمَعۡرُوفِ﴾ [النساء: ۱۹]. «و با آنان، بطور شایسته رفتار کنید»!.

و نیز الله تعالى می‌فرماید: ﴿وَلَهُنَّ مِثۡلُ ٱلَّذِي عَلَيۡهِنَّ بِٱلۡمَعۡرُوفِۚ وَلِلرِّجَالِ عَلَيۡهِنَّ دَرَجَةٞ﴾ [البقرة: ۲۲۸]. «و همسرانشان، براى بازگرداندن آن‌ها (و از سرگرفتن زندگى زناشویى) در این مدت، (از دیگران) سزاوارترند؛ در صورتى که (براستى) خواهان اصلاح باشند. و براى آنان، همانند وظایفى که بر دوش آن‌هاست، حقوق شایسته‏اى قرار داده شده؛ و مردان بر آنان برترى دارند».

رسول الله ج می‌فرماید: «الْـبِرُّ حُسْنُ الْـخُلُقِ» [۱۳۶۶]. «نیکوئی، حسن خلق است».

و نیز می‌فرماید: «لا تحْقِرَنَّ مِنَ المعْرُوفِ شَيْئا، وَلَوْ أَنْ تَلْقَى أخَاكَ بِوَجْهٍ طَلْقٍ» [۱۳۶۷]. «از کار نیکو هیچ چیزی را حقیر مشمارید، هرچندکه با برادرت با چهرهء گشاده روبرو شوید».

و نیز می‌فرماید: «أَكْمَلُ المُؤمِنِينَ إِيمَاناً أَحسَنُهُم خُلُقا، وخيارُكُم خِيَارُكُمْ لِنِسَائِهمْ خُلُقا» [۱۳۶۸]. «کاملترین مؤمنان از نظر ایمانداری خوش اخلاقترین شان هستند و بهترین شما از نظر اخلاق، خوش برخوردترین شما با همسران خویش هستند».

احادیث زیادی در مورد خوش اخلاقی و برخورد شایسته، میان مسلمانان به طور عمومی آمده است، پس چگونه است برخورد بین زن و شوهر و خویشاوندان..؟!.

من به تو آفرین می‌گویم به این صبر و بردباری و جور و ستمی که از شوهرت به تو وارد می‌شود... تو را به صبر سفارش می‌کنم. منزلت را ترک نکن؛ زیرا ماندن در منزل، خیر زیاد و عاقبت نیکویی برای شما دارد.

الله تعالى می‌فرماید: ﴿وَٱصۡبِرُوٓاْۚ إِنَّ ٱللَّهَ مَعَ ٱلصَّٰبِرِينَ﴾ [الأنفال: ۴۶]. «و صبر و استقامت کنید که خداوند با استقامت کنندگان است»!.

در جایی دیگر می‌فرماید: ﴿إِنَّهُۥ مَن يَتَّقِ وَيَصۡبِرۡ فَإِنَّ ٱللَّهَ لَا يُضِيعُ أَجۡرَ ٱلۡمُحۡسِنِينَ﴾ [یوسف: ۹۰] «هر‌کس تقوا پیشه کند، و شکیبایى و استقامت نماید، (سرانجام پیروز مى‏شود) چرا که خداوند پاداش نیکوکاران را ضایع نمى‏کند»!.

الله تعالى می‌فرماید: ﴿إِنَّمَا يُوَفَّى ٱلصَّٰبِرُونَ أَجۡرَهُم بِغَيۡرِ حِسَابٖ﴾ [الزمر: ۱۰]. «صابران اجر و پاداش خود را بى‏حساب دریافت مى‏دارند»!.

﴿فَٱصۡبِرۡۖ إِنَّ ٱلۡعَٰقِبَةَ لِلۡمُتَّقِينَ﴾ [هود: ۴۹] «بنابراین، صبر و استقامت کن، که عاقبت از آن پرهیزگاران است»!.

مانعی نیست که با شوهرت شوخی بکنی. با کلماتی او را خطاب کنی که قلبش را نرم کند و سبب توجه او به حق تو گردد. زمانی که به کار مهمی مشغول است، از او چیزی نخواه. تا این که رفته رفته به خواسته‌‌های تو اهمیت دهد.

الله تعالى به تو در امور خیر توفیق دهد و حال و روز شوهرت را سامان بخشد. او را به اخلاق نیکو، گشاده رویی و رعایت حقوق تو وادار کند.

شیخ ابن عثیمین – من فتاواه، إعداد: أشرف بن عبدالمقصود (۲/۸۳۱، ۸۳۰)

[۱۳۶۶] مسلم (۲۵۵۳). [۱۳۶۷] مسلم (۲۶۲۶). [۱۳۶۸] احمد (۲/۴۷۲) ترمذی (۱۱۶۲) و قال:«حسن صحیح» و ابن حبان (۴۱۷۶) و ابویعلی (۵۹۲۶) و ابن ابی شيبة (۲۵۳۱۸) و البیهقی فی (شعب الإیمان) (۷۹۸۱،۲۷) من حدیث أبی هریرة س .