فتاوای علمای حرمین در مورد مسائل فقهی معاصر

فهرست کتاب

[۱۱] فرق بین سحر، افسون‌گری، طالع ‌بینی (از روی ستارگان) فال‌گیری، چیست و هر‌یک چه حکمی‌دارد؟

[۱۱] فرق بین سحر، افسون‌گری، طالع ‌بینی (از روی ستارگان) فال‌گیری، چیست و هر‌یک چه حکمی‌دارد؟

س: سحر، افسونگری، طالع بینی و فالگیری... آیا میانشان در معنی اختلاف هست؟ آیا حکمشان یکسان است؟

ج: سحر: تعویذ‌ها، دم‌‌ها وگره‌‌هایی است که جادوگران به قصد تأثیر بر افراد، اعمّ از مرگ، بیماری‌‌ها یا جدایی بین زن و مرد انجام می‌دهند. سحر، کفر و عملی پلید و مرضی زشت است که در جامعه رواج دارد. باید ریشه کن شود تا مسلمانان از شر آن راحت وآسوده گردند.

کهانت: ادعای علم غیب است بوسیله‌ی بکار‌گیری جن. شیخ‌عبدالرحمان‌بن‌حسن در«فتح المجید» می‌نویسد: بیشتر مسایلی که در کهانت اتفاق می‌افتد چیز‌هایی است که جن‌‌ها به دوستان انسانی خویش از اشیای پن‌هانی که در زمین اتفاق می‌افتد، خبر می‌دهند. فرد جاهل تصور می‌کند که کشف و کرامت است بسیاری از مردم بدینوسیله فریب می‌خورند و گمان می‌کنند خبر دهند‌های که از قول جن خبر می‌دهد ولیّ و دوست الله تعالى است، در حالی که این فرد از دوستان شیطان است [۱۹۳].

رفتن به نزد کاهنان و افسون‌گران جایز نیست. مسلم در صحیح خود از یکی از همسران پیامبر روایت می‌کند که پیامبر ج فرمود: «مَنْ أَتَى عَرَّافًا فَسَأَلَهُ عَنْ شَيْءٍ لَمْ تُقْبَلْ لَهُ صَلَاةٌ أَرْبَعِينَ لَيْلَةً»: «هرکس به نزد کاهنی برود و درباره‌ی چیزی از او سؤال کند، چهل شب نماز او قبول نمی‌شود» [۱۹۴].

ابوهریره روایت‌ می‌کند که ‌پیامبر ج‌ فرمود: «مَنْ أَتَى عَرَّافًا فَسَأَلَهُ عَنْ شَيْءٍ لَمْ تُقْبَلْ لَهُ صَلَاةٌ أَرْبَعِينَ لَيْلَةً»: «هر‌کس به نزد کاهنی برود و از او درباره‌ی چیزی سؤال کند نمازش چهل روز قبول نمی‌شود» [۱۹۵].

ابوهریره روایت می‌کند که پیامبر ج فرمود: «مَنْ أَتَى كَاهِنًا أَوْ عَرَّافًا فَصَدَّقَهُ بِمَا يَقُولُ فَقَدْ كَفَرَ بِمَا أُنْزِلَ عَلَى مُحَمَّدٍ». «هر‌کس به نزد کاهنی برود و او را در آنچه می‌گوید: تصدیق‌کند، قطعاً به آنچه بر محمد نازل شده، کفر ورزیده است».

این حدیث را ابوداود، احمد و ترمذی روایت کرده‌اند [۱۹۶].

پیامبر ج می‌فرماید: «مَنْ أَتَى كَاهِنًا أَوْ عَرَّافًا فَصَدَّقَهُ بِمَا يَقُولُ فَقَدْ كَفَرَ بِمَا أُنْزِلَ عَلَى مُحَمَّدٍ»‌: «هر‌کس به نزد کاهن یا فال‌گیر‌ی برود و او را در آنچه می‌گوید: تصدیق کند قطعاً به آنچه بر محمد ج نازل شده، کفر ورزیده است».

به روایت سنن اربعه و حاکم. حاکم گوید: این روایت مطابق شرط شیخین صحیح است [۱۹۷].

بغوی گوید: عرّاف کسی است که بوسیله‌ی شواهد و قراین استنباط می‌کند که مال دزدیده شده و یا حیوان گم شده و... کجاست و گفته‌اند: عرّاف وکاهن یکی هستند.

شیخ الاسلام ابن تیمیه / گوید: عرّاف نامی است که کاهن، منجم[طالع بین] و رمّال و... که بوسیله‌ی راه‌‌های مختلف برای شناخت اشیا حدس می‌زنند؛ اطلاق می‌شود [۱۹۸].

تنجیم (طالع بینی) این است که بوسیله‌ی تغییر و تحولات در حرکت ستارگان و سیارگان در حوادث زمینی استدلال می‌کنند؛ این از اعمال جاهلیت است و اگر فرد بر این باور باشد که ستارگان در نظام هستی دخل و تصرفی دارند، شرک اکبر است.

شیخ صالح الفوزان-المنتقی (۲/۵۶، ۵۷)

[۱۹۳] فتح المجید شرح کتاب التوحید ص /۳۰۶. [۱۹۴] مسلم ش/۲۲۳۰. [۱۹۵] به روایت ابوهریره با این لفظ آن را ندیدم؛ لیکن در مسند احمد (۳۸۰/۵) از یکی از همسران پیامبر این روایت وجود دارد، اما در آن آمده: (فَصَدَّقَهُ بِمَا يَقُولُ) به جای (فَسَأَلَهُ عَنْ شَيْءٍ). [۱۹۶] کسی از سه منبع مورد اشاره با این الفاظ روایت نکرده‌ است، بلکه با اضافه و یا اختلاف در متن آورده‌اند که در معنا تاثیری ندارد. ر.ک. مسند احمد (۴۲۹/۲)و ابوداود /۳۹۰۴،ترمذی /۱۳۵، ابن ماجه / ۶۳۹ و آلبانی در صحیح سنن ابوداود /۳۳۰۴ آن راصحیح دانسته است. [۱۹۷] حاکم این را صحیح دانسته و ذهبی، او را تایید کرده، البته عرّاف (فال‌گیر) را قبل از کاهن ذکر کرده است. مستدرک حاکم ۱/۸ (۱۵). [۱۹۸] فتح المجید ص (۳۰۹-۳۱۰) والمجموع الفتا‌ وی (۱۷۳/۳۵).