فتاوای علمای حرمین در مورد مسائل فقهی معاصر

[۲۸۹ ] حکم تصویرسازی انبیا و صحابه و تابعین

س: حکم تصویر کشیدن زندگینامه پیامبران علیهم الصلاة والسلام و صحابه و تابعین ش در قالب فیلم چیست؟ و همچنین زندگینامه پیامبران و پیروانش از یک طرف و کفار از طرف دیگر؟

ج: اول: در یک نگاه کلی فیلم‌‌های انیمیشنی (کارتونی) یک نوع حرکات تصنعی و لهو و لعب و کار‌های بی‌محتوا می‌باشد که نظر بینندگان را جلب می‌کند و اعمال انسان‌‌ها را تحت الشعاع قرار می‌دهد.

این ایفای نقش خالی از افراط و تفریط نیست و صرف نظر از این، ایفای نقش، مناسب این بازیگر نیست. ظاهراً باید این بازیگر به جای پیامبر یا صحابه یا تابعین دعوت دهد و تبلیغ و عبادت و جهاد کند تا به وظیفه‌اش عمل کند و اسلام را نصرت دهد.

دوم: کسانی که نقش دیگران را بازی می‌کنند غالباً پایبند صداقت و اخلاق اسلامی نیستند، لاف می‌زنند و جهت محقق نمودن هدفی که در پی آنند (کسب درآمد) پایبند هیچ آدابی نیستند و زمانی که فردی در نقش صحابه و یا امثال ایشان ایفای نقش می‌کنند منجر به تمسخر و استهزاء به مقام شامخ صحابه می‌شوند و از قدر و منزلت این برزگواران کاسته خواهد شد.

سوم: به فرض تصور ساختن فیلم از دو طرف، کفار مانند فرعون و ابوجهل و غیره و مومنین همانند موسی و محمد و پیروانش، به ناچار کسی که نقش کافران را بازی می‌کند باید به جای آن‌‌ها حرف بزند و منطق آن‌‌ها را در گفتن کلمات کذب و سب و شتم انبیاء دنبال کند، و پیامبران را به باد مسخره بگیرد و هر نوع بدی و تهمت و افتراء را، همان‌طور که از فرعون و ابوجهل و امثال ایشان نسبت به پیامبران سر زده است تکرار کند. این بازیگر نه به عنوان حکایت، بلکه به عنوان یک حقیقت که کفار به آن‌‌ها تکلم کرده سخن می‌گوید. این در صورتی است که این سخنان و حرکات را بدون کم وکاست اجرا کند، در غیر اینصورت جرم آن سنگین‌تر و بلایی بس بزرگ‌تر خواهد بود و نتیجه آن جز فساد اجتماع و کسر شأن انبیاء و بزرگان چیز دیگری عاید انسان نخواهد شد.

چهارم: این ادعا که فیلم‌‌هایی با این موضوع، (اتفاقات میان مسلمانان و کافران) یک روش موفق در دعوت و فهم دقیق تاریخ می‌باشد ادعایی است که واقعیت آن را قبول نمی‌کند.

بر فرض این‌که این ادعا را مثبت تلقی کنیم جنبه منفی آن بیشتر از جنبه مثبت خواهد بود و افساد آن بر اصلاح چیره خواهد شد و هر آن قضی‌های که پیامد‌های آن این طور باشد انجام ندادن آن واجب و نیاز به تفکر و تعمق بیشتری دارد.

پنجم: راه‌‌های دعوت و تبلیغ به طرف اسلام در میان مردم زیاد است که پیامبران برای امتهایشان بیان کرده‌اند که نتیجه مثبتی از خود به جای گذاشته (پیشرفت اسلام و عزت مسلمانان) که واقعیت تاریخ این را به ثبت رسانده پس باید به همین روش حرکت کنیم. راهی که خداوند بر پیامبران و صدیقین و شهدا و صالحین مژدگانی داده پس به همین روش اکتفا می‌کنیم و از لهو و لهب و اشباع رغبت و هوی و هوس دوری می‌جوییم. ولله الأمر کله من قبل ومن بعد، وهو أحکم الحاکمین.

وبالله التوفیق. و صلی الله علی نبینا محمد و آله و صحبه و سلم

انجمن دائم پژوهش‌‌های علمی و افتا۳/۱۹۸، ۱۹۷