فتاوای علمای حرمین در مورد مسائل فقهی معاصر

فهرست کتاب

[۱۴] پیامدهای نامطلوب آموزش پسران توسط زنان در مقطع ابتدایی

[۱۴] پیامدهای نامطلوب آموزش پسران توسط زنان در مقطع ابتدایی

گفتاری از شیخ عبدالعزیز بن باز (/):

مقال‌های را که به قلم خانم «نوره» در روزنامه‌ی (شهر) شماره‌ی ۳۸۹۸ مورخه ۳۰/۲/۱۳۹۷ تحت عنوان (از سویی به سویی) نوشته شده بود از محتوای آن اطلاع پیدا کردم. خلاصه‌ی نوشتار چنین است: خانم نوره به همراه جمعی از زنان به دیدار سرپرست دانشکده‌ی تربیت سرکار خانم فائزه دباغ حضور می‌یابند. خانم نوره از روی تعجب با خانم فائزه صحبت می‌کند که چرا زنان، آموزش پسران را در مقاطع ابتدایی ولو تا کلاس پنجم به عهده نمی‌گیرند. خانم نوره سخنان خانم فائزه را تایید کرده و به او حق می‌دهد که چنین پیشنهادی را مطرح کند.

من با وجود تشکر و قدردانی از خانم ‌هایی چون نوره و فائزه و دوستانشان که در امر تعلیم و مصلحت کودکان ما اهتمام می‌ورزند وظیفه‌ی خود می‌دانم که مضرات، خطرات و عواقب ناهنجار این پیشنهاد را یاد آوری کنم:

آموزش پسران خردسال در مقطع ابتدایی توسط زنان منجر به اختلاط این دسته از معلمان زن با پسران نوجوان (و تازه به دوران بلوغت رسیده‌) می‌گردد، زیرا بعضی از پسران در همان مرحله‌ی ابتدایی به دوران نوجوانی و احیاناً به بلوغت می‌رسند، زیرا کودک وقتی که به ده سالگی می‌رسد به زنان رغبت و اشت‌ها پیدا می‌کند و چه بسا امثال این کودکان ازدواج کرده و از قدرت مردانگی برخوردار باشند.

در اینجا مسئل‌های دیگر، نیز وجود دارد و آن این‌که اگر خانم‌‌ها به تعلیم و تدریس پسران خردسال مشغول شوند تدریجاً به اختلاط و آمیختگی عادت کرده و این آمیختگی تا مراحل بالاتر ادامه پیدا خواهد کرد. پس تدریس در این مرحله- ابتدایی- مقدم‌های می‌شود برای باز شدن دروازه‌ی اختلاط در مراحل بالاترِ تحصیل و معلوم است که در اثر اختلاط در آموزش، مفاسد بی‌شماری پدید می‌آید و آن گونه که در کشور‌های دیگر این کار را کرده‌اند و نتیجه‌ی منفی آن را دیده‌اند. پس هر‌کس کوچکترین دانشی درباره‌ی دلایل شرعی و واقعیت امت اسلامی‌در عصر حاضر داشته باشد مطلبی را که می‌گویم درک می‌کند. من معتقدم این پیشنهاد از وسواس شیطانی است که بر زبان فائزه و نوره، القا شده است. بدون شک چنین پیشنهادی موجب خرسندی دشمنان دین اسلام خواهد بود و آن‌‌ها هستند که بصورت مخفی و علنی در مورد این پیشنهاد تبلیغ می‌کنند.

به نظر من بستن این دروازه واجب است و باید فرزندان پسر ما در تمام مراحل تحصیلی زیر نظر آموزش مردان تحصیل کنند و دختران ما توسط زنان آموزش ببینند. بدین ترتیب در مورد دین خود و همچنین در مورد پسران و دخترانمان محتاط شده و راه را بر دشمن می‌بندیم.

کافی است که خانم معلم‌‌های محترم وسع و توانشان را برای تدریس دختران در طَبَق اخلاص بگذارند و از آن سو معلمان مرد برای پسران با تمام صداقت و اخلاص زحمت بکشند. مسلّماً مردان برای آموزش پسران توانمندی بیشتری دارند، کما این‌که پسر‌ها در مرحله‌ی ابتدایی و همین طور در دیگر مراحل از معلم مرد بیشتر حساب برده و او را مورد احترام و توقیر قرار داده و به حرف‌هایش توجه وافر می‌کنند، در حالی که از خانم معلم‌‌ها حرف شنوایی آنچنانی ندارند. علاوه از همه‌ی این‌‌هایی که گفته شد، پسر اگر معلم مرد داشته باشد به صفات مردآن‌‌های همچون شهامت، صبر و قدرت خو می‌گیرد. از حدیث صحیح ثابت شده که پیامبر اکرم ج فرمودند: «مُرُوا أوْلاَدَكُمْ بِالصَّلَاةِ لِسَبْعِ، وَاضْرِبُوهُمْ عَلَيْهَا لِعَشْرِ، وَفَرِّقُوا بَيْنَهُمْ فِي الْـمَضَاجِعِ» [۵۶۲]. «در هفت سالگی فرزندانتان را به نماز خواندن دستور دهید- و اگر نخواندند- در ده سالگی آن‌‌ها را (به منظور تربیت) تنبیه کنید و خوابگاهشان را جدا سازید».

این حدیث دلالت می‌کند که اختلاط پسران و دختران در تمام مراحل خطر بزرگی محسوب می‌شود. دلایل زیادی از کتاب و سنت پیرامون مسئله‌ی مذکور وجود دارد که ذکرشان در این مقام مختصر نمی‌گنجد.

البته به برکت توجه حکومت و وزیر علوم و معارف کشور و رئیس آموزش دختران از بسط و توضیح این مسئله بی‌نیازیم- الله تعالى آن‌‌ها را موفق بگرداند- از الله تعالى مسئلت داریم که ما را در امر صلاح خویش و امت اسلامی توفیق دهد. بی‌گمان او شنونده و به ما نزدیک است و درود و سلام بر محمد و آل و اصحابش باد.

شیخ ابن باز- فتاوی اسلامی (۳/۱۰۶)

[۵۶۲] احمد (۲/۱۸۰-۱۸۷)، ابن ابی شیبه در مصنف (۳۴۸۲)، ابوداود (۴۹۵) و حاکم (۱/۱۹۷) - ۷۰۸- . شیخ آلبانی در صحیح ابوداود حدیث مذکور را به صحت و حسن بودن توصیف کرده است. صحیح ابی‌داود (۴۶۶).