فتاوای علمای حرمین در مورد مسائل فقهی معاصر

[۱۳۲]علاج انحراف بعد از استقامت.

س: جوانی پایبند به دین اسلام هستم، اما اخیراً ملاحظه کردم که ایمانم ضعیف شده است، به دلیل ارتکاب گناهان، مانند: قضا کردن یا به تأخیر‌انداختن نماز و گوش دادن به سخنان بیهوده و غرق شدن در لذت ها، و کوشیده ام خود را از این وضعیت نجات دهم اما نتوانسته ام... لطفاً اگر ممکن است مرا به راه درستی که خودم را از شر نفس سرکشم نجات دهم راهنمایی کنید.

ج: از خداوند می‌خواهیم که ما و شما را هدایت کند. راه ر‌هایی از این مشکل چنین است:

- کوشش برای تلاوت قرآن و تدبر در آن، زیرا خداوند درباره‌ی قرآن می‌فرماید: ﴿يَٰٓأَيُّهَا ٱلنَّاسُ قَدۡ جَآءَتۡكُم مَّوۡعِظَةٞ مِّن رَّبِّكُمۡ وَشِفَآءٞ لِّمَا فِي ٱلصُّدُورِ وَهُدٗى وَرَحۡمَةٞ لِّلۡمُؤۡمِنِينَ٥٧﴾ [یونس: ۵۷]. «ای مردم پندی از سوی خدا که شفابخش بیماری‌های دلهاست و هدایت و رحمتی برای مؤمنان است که به نزد شما آمده است».

- مطالعه‌ی سیره‌ی نبوی و احادیث گرامی ایشان ج، زیرا سنّت و سیرت پیامبر ج نشان دهنده‌ی راه برای کسی هستند که می‌خواهد به خداوند ﻷ برسد.

- سوم این که بکوشید با صالحان و اهل تقوا از قبیل علمای ربانی و دوستان پرهیزگار همراه باشید.

- تا حد امکان از همنشینان بد دوری کنید، آنانی که پیامبر ج درباره‌ی آن‌‌ها فرموده است: «مَثَلُ الْـجَلِيسِ السَّوْءِ كَنَافِخِ الْـكِيرِ؛ إِمَّا أَنْ يُحْرِقَ ثِيَابَكَ، وَإِمَّا أَنْ تَجِدَ رِيحًا خَبِيثَةً» [۱۶۸۳]. «مثال همنشین بد همانند کسی است که در دم آهنگری می‌دمد یا لباس‌هایت را می‌سوزاند و یا از او بوی بدی به مشام می‌رسد».

- همواره تغییری که در شما رخ داده آن را یاد آور باش تا به گذشته بر نگردی – نباید به خاطر انجام اعمال صالحی که انجام می‌دهی دچار خودپسندی شوی چون خودپسندی اعمال را باطل می‌کند، چنان که خداوند متعال می‌فرماید: ﴿يَمُنُّونَ عَلَيۡكَ أَنۡ أَسۡلَمُواْۖ قُل لَّا تَمُنُّواْ عَلَيَّ إِسۡلَٰمَكُمۖ بَلِ ٱللَّهُ يَمُنُّ عَلَيۡكُمۡ أَنۡ هَدَىٰكُمۡ لِلۡإِيمَٰنِ إِن كُنتُمۡ صَٰدِقِينَ١٧﴾ [الحجرات: ۱۷]. «بر تو منت می‌گذارند که مسلمان شده‌اند، بگو به خاطر اسلامتان بر من منت نگذارید، بلکه خداوند بر شما منت می‌گذارد که شما را به‌سوی ایمان هدایت کرده است، اگر راستگو هستید».

بلکه به اعمال صالحِ خود بنگر چنان که گویا همواره کوتاهی ورزید‌های تا این که به استغفار و توبه به‌سوی خدا روی بیاوری، و در ضمن باید به خداوند گمان نیک داشته باشی، چون انسان هرگاه به خاطر عملش دچار خودپسندی شود و فکر کند که بر پروردگارش حقی دارد، این خطرناک است و ممکن است به سبب آن عملش حبط و نابود گردد.

از خداوند سلامت و عافیت را می‌جوییم.

فتاوای شیخ ابن عثیمین – اشرف عبد المقصود ۲/۹۲۴. مجموع الثمین (۱/۳۹).

[۱۶۸۳] تخریج حدیث در فتوای سابق گذشت. این حدیث به صورت مختصر آمده است.