[۲۱] پیگیری بحث نقد دعوتگران
س: چند هفته پیش از جنابعالی پیرامون شیوه‌‌هایی که در بین دعوتگران رایج است، مطالبی منتشر شد، در مورد سخنان شما مردم برداشت‌‌های گوناگونی داشتند، نظر جنابعالی چیست؟
ج: الحمد لله، والصلاة والسلام علي رسول‌الله ج، ومن اهتدي بهداه...أما بعد:
هدف من از مطالبی که سؤال‌کننده اشاره کرده است، نصحیت برادران عالم و دعوت‌گر بود که در مقاله‌‌ها یا نشست‌‌ها و جلسات سخنرانی که برگزار می‌نمایند هرگاه می‌خواهند از برادر خود انتقاد کنند، باید نقدشان اساساً از طعنه زدن به افراد و نام بردن اشخاص بدور باشد، چرا که این روش بسی اوقات موجب ایجاد کینه و دشمنی بین افراد می‌گردد، عادت پیامبر ج این بود که هرگاه از برخی‌یارانش خبری به وی می‌رسید که مخالف شریعت بود، این‌گونه هشدار می‌دادند که: «مَا بَالُ أقوَامٍ قَالُوا كَذَا وكَذَا؟!»: «عده‌ای را چه شده که چنین و چنان گفته‌اند»!.
سپس به بیان مسئله شرعی می‌پرداختند. از جمله:
به پیامبر ج خبر دادند که برخی (حرف‌هایی) گفته‌اند: یکی گفته بود، من همیشه نماز می‌خوانم و نمی‌خوابم، دیگری گفته بود من همیشه روزه می‌گیرم؛ و هرگز افطار نمی‌کنم، سومی‌‌‌گفته بود هرگز ازدواج نمی‌کنم.
پیامبرج در واکنش به اظهارات این سه نفر سخنرانی کرد، پس از حمد و ثنای الله فرمود: «ما بالُ أقوامٍ قالوا: كَذا وكَذا؟! لَكِنِّي أُصَلِّي وأنامُ وأصومُ وأُفطِرُ وتَزَوَّجُ النِّساء؛ فَمَن رَغِبَ عن سُنَّتي فَلَيسَ مِنِّي» [۱۱۳۴]. «چه شده که کسانی چنین و چنان گفته‌اند! امّا من نماز می‌گزارم، می‌خوابم، روزه می‌گیرم، افطار می‌کنم و ازدواج می‌کنم، هر‌کس از سنتم روی گرداند از امتم نیست».
منظور من درست همانند فرمود‌ه‌ی پیامبر ج است؛ به این معنا که هشدار به گونه‌ای باشد که مثلاً منتقد بگوید: بعضی از مردم این طور گفته‌اند! یا این طور می‌گویند! یا درست این است، این کار لازم است و از این نوع جملات بدون متهم نمودن فرد مشخصی استفاده کند... تا دوستی، محبت و صمیمیت میان علما و دعوتگران بماند. منظور من افراد خاصی نبوده است؛ بلکه منظورم همه دعوتگران و علما چه در داخل، چه در خارج بوده است. نصیحتم برای همه این است که‌نصیحت و انتقاد باید به صورت مبهم مطرح شود نه مشخص، چون هدف اصلاح دیدگاه اشتباه، بیان حق و دیدگاه صحیح است نه طعنه زدن به این و آن. الله همه را موفق بدارد.
شیخ ابن باز مجموع فتاوی و مقالات متنوعة (۷/۲۱۵، ۲۳۱۶)
[۱۱۳۴] مسلم (۱۴۰۱).