[۶۵] اعتراض به روزه داری که از روی فراموشی بخورد
س: حکم کسی که در رمضان به فراموشی بخورد یا بیاشامد چیست؟ آیا واجب است او را یادآوری کنند؟
ج: روزه داری که از روی فراموشی بخورد یا بیاشامد روزه‌اش درست است. ولی هرگاه یادش آمد خوردن و آشامیدن را قطع کند و اگر لقم‌های غذا یا جرع‌های آب در دهان دارد، آن را بیرون کند. دلیل صحت آن حدیثی است به روایت ابوهریره س است که رسول الله ج فرمود: «مَنْ نَسِيَ وَهُوَ صَائِمٌ فَأَكَلَ أَوْ شَرِبَ فَلْيُتِمَّ صَوْمَهُ؛ فَإِنَّمَا أَطْعَمَهُ اللَّـهُ وَسَقَاهُ» [۱۱۹۱].«روزه داری که به فراموشی خورد یا نوشید. روزه‌اش را ادامه دهد. زیرا الله او را خورانده و نوشانده است».
شخص روزه دار در قبال فراموشی بازخواست نمی‌شود.
الله تعالى می‌فرماید: ﴿رَبَّنَا لَا تُؤَاخِذۡنَآ إِن نَّسِينَآ أَوۡ أَخۡطَأۡنَاۚ﴾ [البقرة: ۲۸۶]. «پروردگار! اگر ما فراموش کردیم یا خطا نمودیم، ما را مؤاخذه نکن»!.
و الله در جواب فرمود: «قَدْ فَعَلْتُ» (اجابت کردم). [۱۱۹۲]
ولی اگر کسی روزه دار را در این حال دید باید یاد آوری کند. زیرا این از مضامین تغییر منکر است و رسول الله ج می‌فرماید: «مَنْ رَأَى مِنْكُمْ مُنْكَرًا فَلْيُغَيِّرْهُ، بِيَدِهِ فَإِنْ لَمْ يَسْتَطِعْ فَبِلِسَانِهِ، فَإِنْ لَمْ يَسْتَطِعْ فَبِقَلْبِهِ؛ وَذَلِكَ أَضْعَفُ الْـإِيمَانِ» [۱۱۹۳] «هرکس از شما کار ناپسندی را مشاهده کرد آن را با دستش تغییرش دهد، اگر نتوانست با زبانش، اگر نتوانست با قلبش، و این ضعیف‌ترین درجه‌ی ایمان است».
بدون شک خوردن و نوشیدن روزه دار کار ناپسندی است؛ ولی در حالت فراموشی بخشیده شده است و بر کسی که این را مشاهده می‌کند هیج عذری در صورت یادآوری نکردن باقی نمی‌ماند. (یعنی باید او را یادآوری کند و تذکر دهد تا روزه را نخورد).
شیخ ابن عثیمین ـ کتاب‌الدعوة (۴) (۱/۱۶۳-۱۶۴)
[۱۱۹۱] بخاری (۱۹۳۳) ـ مسلم (۱۱۵۵). [۱۱۹۲] مسلم (۱۲۶). [۱۱۹۳] مسلم (۴۹).