فتاوای علمای حرمین در مورد مسائل فقهی معاصر

[۱۲۵] حکم دریافت حقوق برای اذان

س: مؤذنی که فقط با دریافت حقوق اذان می‌دهد حکمش چیست؟

ج: اولاً: باید دانست حقوقی که حکومت به امام و مؤذن مسجد می‌دهد اجرت و مزد کار آنان نیست، بلکه مبلغی است که از طرف بیت المال به کسانی داده می‌شود که مشغول خدمت به مصالح مسلمانان هستند مانند، امامان و مؤذنان مساجد، قضات، مدیران، و مواردی از این قبیل؛ پولی که متولیان از حکومت دریافت می‌کنند از باب اجرت نیست تا فتوا بر عدم جواز باشد، بلکه بخششی است که حکومت از بیت المال به کسانی می‌دهد که در این قسمت انجام وظیفه می‌کنند.

«فليس هذا من باب الأجرةحتي نقول إن الأجرة علي القرب لا تجوز؛ بل هو من باب العطاء من بيت المال لمن قام بهذه الوظيفة».

یک سؤال مطرح است و آن این که آیا مؤذن یا امام می‌تواند بگوید: من به خاطر پول و حقوقی که دریافت می‌کنم امامت می‌کنم و اذان می‌گویم؟

در جواب می‌گوییم: شما نباید چنین نیت و اراد‌های داشته باشید زیرا چنین اراد‌های عمل شما را به هدر می‌دهد و پاداش و ثواب اذان، امامت، قضاوت و تدریس شما را از بین می‌برد. نیت شما- مثلاً- تدریس باشد و مبلغی را که از طرف حکومت دریافت می‌کنید، کمک هزینه‌ی زندگی است تا امرار معاش کنید.

با این نیت پاک، ارزش معنوی اعمال شما محفوظ می‌ماند و بدون هیچ نگرانی حقوق خود را هم دریافت می‌کنید. باید توجه نمود که از وسوسه‌‌های شیطان به الله ﻷ پناه برد، زیرا شیطان به ذهن ما القا می‌کند که آیا به خاطر پول اذان می‌دهم یا تدریس می‌کنم؟

شیخ الاسلام ابن تیمیه می‌گوید: «إنّ من عمل عبادة لأجل المال فليس له في الآخرة من خلاق» [۱۲۵۹] کسی که عبادتی را به خاطر پول و مال انجام دهد در آخرت هیچ اجر و مزدی نخواهد داشت. بلکه در آخرت کوچک ترین پاداشی به او نمی‌رسد. آن چه اهمیت دارد، دعوت مردم به تصحیح نیت است.

شیخ ابن عثیمین- لقاءات الباب المفتوح/ المسألة (۷۲۹)

[۱۲۵۹] مجموع الفتاوی (۱۰/۷۱۶، ۷۱۷) و (۲۶/۱۶، ۱۷، ۲۰).